Đầu thập niên 1930, văn hóa Việt Nam đã diễn ra cuộc vận động đổi mới thơ ca mạnh mẽ. Từ đó có sự xuất hiện làn sóng thơ mới với cá tính độc đáo. Hãy cùng Palada.vn tìm hiểu phong trào thơ mới là gì và đặc điểm của nó nhé.
Tóm tắt
Thơ mới là gì?
Khái niệm thơ mới lớp 8 trong chương trình Ngữ văn đã được nhắc đến. Hiểu đơn giản thì thơ mới chính là cách gọi trào lưu sáng tác kiểu thơ phi cổ điển, chịu ảnh hưởng của các phép tắc tu từ, thanh vần của thơ hiện đại của phương Tây. Thơ mới ra đời, phát triển dựa trên yêu cầu cấp thiết hiện đại hóa của thi ca truyền thống trong cuộc sống hiện đại.
Nguồn gốc của phong trào thơ mới là gì?
Ở Việt Nam thời trước vào thời Pháp thuộc, giới trí thức trẻ nhanh chóng nhận ra việc vần luật, niêm luật của cổ thi đã làm gò bó trong việc thể hiện tiếng thơ của con người. Năm 1917, trên báo Nam Phong, nhà thơ Phạm Quỳnh, nổi tiếng là người bảo thủ, cũng phải công nhận sự gò bó của các luật thơ cũ. Ông nói: “Người ta nói tiếng thơ chính là tiếng kêu của con tim. Người Tàu định luật nghiêm cho người làm thơ thực là muốn sửa lại tiếng kêu ấy cho nó hay hơn nhưng cũng từ đó mà làm mất đi cái giọng tự nhiên vậy”.
Trong khoảng năm 1924 đến năm 1925, cuốn tiểu thuyết của Hoàng Ngọc Phách kể về mối tình Đạm Thủy và Tố Tâm đã gây sóng gió trong giới học sinh và thanh niên thành thị, dù tình yêu ấy chưa vượt qua được rào cản của gia đình phong kiến. Tiếp theo đó, năm 1928, Nguyễn Văn Vĩnh cũng phá vỡ vần điệu niêm luật, số câu, số chữ của lối thơ cũ khi dịch bài La cigale et la fourmi (Con ve & con kiến) của La Fontaine sang tiếng Việt.
Năm 1929, Trịnh Đình Rư viết trên báo Phụ nữ tân văn: “Cái nghề thơ Đường luật khó đến như thế, khó cho kẻ muốn làm thơ, mỗi khi có nhiều tư tưởng mới lạ muốn phát ra lời, song vì khó tìm chữ đối, khó chọn vần để gieo, nên ý tưởng dầu hay cũng đành bỏ bớt. Cái phạm vi của thơ Đường luật thật hẹp hòi, cái quy củ của thơ Đường luật thật tẩn mẩn. Ta nếu còn ưa chuộng mà theo lối thơ này mãi, thì nghề thơ văn của chúng ta chắc không có bao giờ mong phát đạt được”.
Ngày 10 tháng 3 năm 1932, bài thơ Tình già của tác giả Phan Khôi ra mắt bạn đọc trên báo Phụ nữ tân văn số 122 với bài giới thiệu mang tên “Một lối thơ mới trình chánh giữa làng thơ” đã tạo được tiếng vang mạnh mẽ, được xem là bài thơ mở đầu cho phong trào gọi là Thơ mới.
Ngay sau đó, cuộc tranh luận giữa thơ mới và lối thơ cũ diễn ra vô cùng gay gắt. Mãi đến năm 1941, cuộc tranh chấp đó mới chấm dứt do sự thắng thế của lối thơ mới, khép lại mấy trăm năm thống lĩnh của loại thơ Đường. Một thời kỳ vàng son mới của văn học Việt Nam đã diễn ra với tên gọi như chúng ta đã biết là phong trào Thơ mới. Các tác giả thơ mới hay nhất có thể nhắc đến là Thế Lữ, Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử… với những tác phẩm có giá trị đến thời đại bây giờ.
Đặc điểm phong trào thơ mới là gì?
Khuynh hướng chung của thời kỳ Thơ mới trong những năm 1932 đến 1945 là khuynh hướng lãng mạn, là lý tưởng thẩm mỹ thể hiện cái “tôi” của tác giả, thẩm mỹ hóa cái cuộc sống vốn đang rối ren, tơi bời của xã hội nửa thực dân, nửa phong kiến và còn là tâm trạng buồn sầu, lạc lõng giữa dòng đời.
Tính khuynh hướng của nghệ thuật thơ lãng mạn rất đa dạng, có khi lãng mạn, mộng mơ, thần bí, ai ca, anh hùng, triết học, cũng có khi lãng mạn anh hùng, lãng mạn công dân, lãng mạn xã hội,… Nhưng nét chính bao trùm chủ nghĩa lãng mạn là sự mộng mơ. Các nhà thơ đều muốn thoát khỏi những điều kiện ngột ngạt của xã hội bảo hộ thời thơ mới bằng cách tưởng tượng và trốn vào trong cái thế giới vô cùng lý tưởng ấy. Đối với chủ nghĩa lãng mạn, chỉ có cái gì thật khác thường, khác người, khác đời, và sự đối lập giữa mộng và thực là đáng kể. Trong hoàn cảnh mất nước, sống giữa cái xã hội hủ lậu và ngột ngạt ấy thì sự đối lập là dễ hiểu.
Trong văn học thời kỳ này, khi sử dụng thơ cũng như văn xuôi, cá nhân tự khẳng định, tự biểu hiện ra niềm vui, mơ ước, khát vọng. Cảm hứng sáng tác gắn liền với ý thức cá nhân và thơ mới chính là thơ của cái “tôi”, một khái niệm chưa bao giờ được biết đến trong thơ cổ điển. Cái tôi lúc này vượt lên những công thức ước lệ và khuôn khổ định sẵn.
Buồn, cô đơn là tâm trạng của riêng một cá thể thi nhân nhưng lại là nét chung của các nhà thơ trong trường phái này. Đây không phải là một hiện tượng lạ mà chính là do những nguyên nhân khách quan chung. Họ không biết phải làm gì hay phải đi theo hướng nào giữa cái xã hội tan tác ấy. Họ cũng không chấp nhận được một cuộc sống tầm thường và tẻ nhạt như mọi người xung quanh. Do đó, họ cảm thấy lạc lõng và bơ vơ giữa xã hội.
Trong thơ mới có nhiều sự rạo rực, âu lo, có nhiều khát vọng một cách vội vã, căng thẳng, chính những cái mới này đã quyết định sự ra đời của thơ mới. Theo quan điểm của những người theo Chủ nghĩa Mác trên Từ điển văn học thì nhân vật trữ tình của thơ mới chính là cái tôi tiểu tư sản…
Cuộc khủng bố hết sức man rợ của đế quốc đối với bạo động Yên Bái và cao trào là Xô viết Nghệ – Tĩnh đã gây nên một tâm trạng hoang mang cùng cực trong các từng lớp tiểu tư sản… Do bản chất yếu đuối nên người trí thức tiểu tư sản không dám đi theo con đường đấu tranh cách mạng mà lại bị lôi cuốn theo con đường cải lương, cá nhân chủ nghĩa do giai cấp tư sản đề xướng.
Lảng tránh chính trị, họ tìm đến và cố gắng nắm lấy văn thơ, vì văn, thơ nhất là thơ sẽ là nơi cái “tôi” có thể thể hiện đầy đủ những khát vọng cùng những giấc mơ thoát ly của nó. Như vậy phong trào thơ mới ra đời do sự thôi thúc của hai nhu cầu khẩn thiết của lớp thanh niên tiểu tư sản bấy giờ: nhu cầu được khẳng định cái “tôi” và nhu cầu thoát ly của cái “tôi” ấy.
Thơ thả thính 2 câu ngắn, cực hay, cực chất, “cưa đổ” crush
Điển cố là gì? Điển tích là gì? Điển cố và điển tích trong văn học
Trên đây là những nội dung cơ bản mà Palada.vn muốn chia sẻ nhằm giúp các bạn hiểu được phong trào thơ mới là gì, nguồn gốc và đặc điểm của phong trào này. Hy vọng rằng bài viết đem đến cho các bạn cũng như các em học sinh có thêm một kiến thức bổ ích.
