Nếu đã tìm hiểu về khái niệm cơ quan tương đồng thì bạn không thể bỏ qua cơ quan tương tự – phản ánh sự tiến hóa đặc trưng của các loài. Cùng Palada.vn tìm hiểu xem cơ quan tương tự là gì? Khác gì với cơ quan tương đồng qua bài viết sau nhé.
Tóm tắt
Cơ quan tương tự là gì?
Cơ quan tương tự là những cơ quan có nguồn gốc khác nhau nhưng đảm nhiệm chức năng giống nhau nên kiểu hình thái tương tự. Cơ quan tương tự phản ánh quá trình tiến hóa đồng quy.
Cơ quan tương tự còn chỉ những cấu trúc trong những loài khác nhau, đã phát triển thành các cơ quan khác nhau nhưng lại có cùng chức năng.
Cơ quan tương tự phản ánh sự tiến hóa của các loài khác nhau để trở thành các sinh vật tương tự. Sự tương tự này không chỉ giới hạn ở ngoại hình mà nó còn có thể gồm cả những hành vi.
Các cơ quan tương tự có liên quan mật thiết với tiến hóa hội tụ. Nghĩa là chúng thuộc về quá trình tiến hóa nơi mà sinh vật có tổ tiên khác nhau tiến hóa các bộ phận cơ thể tương tự nhau về cấu trúc và chức năng.
Ví dụ cơ quan tương tự
Cánh chim và cánh côn trùng
Cánh ban đầu là một loại vây có chức năng tạo độ cao cho sinh vật trong khi di chuyển. Vì thế mà đôi cánh có các bộ phận chịu lực khí động học, hoạt động như một hồ sơ khí động học.
Trong tự nhiên, đôi cánh đã tiến hóa ở loài chim, động vật có vú, cá, bò sát,…
Ví dụ như bươm bướm và con chim có bộ phận cánh có cấu trúc tương tự nhau và có cùng chức năng nhưng chúng đã phát triển độc lập để thích nghi cùng với chức năng, chẳng hạn như bay.
Điều này được lý giải khi mà các cơ quan tương tự bắt đầu phát triển nhờ vào quá trình tiến hóa hội tụ của chúng, khi các sinh vật khác nhau thích nghi cùng một môi trường. Các cơ quan tương tự cũng làm như thế nhưng phát triển riêng.
Vây của cá và cánh chim cánh cụt
Vây của cá và cánh chim cánh cụt là một ví dụ về các cơ quan tương tự. Các cơ quan này đều giúp cá và chim cánh cụt điều hướng trong môi trường tự nhiên của chúng.
Ví dụ này gợi ý đến sự phát triển của vây ở cả 2 loài, vì một con là chim và con kia là cá nên đây là sự biến đổi để thích nghi với môi trường tự nhiên mà chúng sinh sống.
Trong tiến hóa, các vây trong cá tương tự như một phương tiện để di chuyển, tạo xung và kiểm soát các chuyển động.
Petauro và sóc bay
Petauro và sóc bay là hai con vật có khả năng lướt bằng cánh trên không trung. Cánh của 2 loài này khác nhau. Petauros là động vật có vú, có túi giống như chuột túi, sóc bay là động vật có vú. Sóc bay và petauros đều đã tiến hóa đôi cánh bay với hình thái khá giống nhau để thích nghi với các chức năng thông thường.
Mắt bạch tuộc và mắt người
Mắt của bạch tuộc có cấu trúc giống với mắt của con người. Tuy nhiên, con người và bạch tuộc không có một mối quan hệ mật thiết nào, nơi cư trú cũng xa nhau trong cây đời sống phát sinh.
Ngoài ra, mắt của bạch tuộc không có “điểm mù” nên nó vượt trội hơn so với mắt người có “điểm mù”. Do đó, điểm khác biệt duy nhất giữa mắt người với mắt bạch tuộc là về cấu trúc dù là chúng cách xa nhau về mặt di truyền
Thường biến là gì? Đặc điểm, ví dụ về thường biến sinh học 9
Phân biệt cơ quan tương tự và cơ quan tương đồng
| Cơ quan tương đồng | Cơ quan tương tự |
| Cơ quan tương đồng là những cơ quan có chung nguồn gốc nhưng đảm nhiệm những chức năng hoàn toàn khác nhau. | Cơ quan tương tự là các cơ quan giống chức năng nhưng nguồn gốc khác nhau. |
| Phản ánh sự tiến hóa phân li. | Phản ánh sự tiến hóa hội tụ. |
| Sinh vật sống ở môi trường khác nhau. | Sinh vật sống cùng môi trường. |
Trên đây là những thông tin về Cơ quan tương tự là những cơ quan? Phân biệt với cơ quan tương đồng cùng những ví dụ thực tế. Ngoài những ví dụ mà bài viết chỉ ra, bạn hãy thử tìm thêm trong thực tế những cơ quan tương tự của các loài và chia sẻ với Palada.vn ở phần comment nhé.
