Bên cạnh luận điểm và luận cứ thì luận đề chính có vai trò quan trọng trong việc trình bày một bài văn, một nghiên cứu, hoặc một bài viết chuyên đề. Luận đề là gì? Vai trò của luận đề là gì? Cách xác định luận đề như thế nào? Cùng tìm hiểu về khái niệm luận đề qua bài viết này nhé.
Tóm tắt
Luận đề là gì?
Luận đề là yếu tố trung tâm được thảo luận trong văn bản nghị luận. Nó tạo nên khung cho toàn bộ nội dung và xuất hiện liên tục trong suốt văn bản. Mỗi văn bản nghị luận thường chỉ tập trung vào một luận đề duy nhất. Luận đề có thể được đề cập rõ ràng trong tiêu đề, trong một số câu hoặc được phác thảo từ toàn bộ tư duy của văn bản.
Trong văn bản nghị luận xã hội, câu luận đề thường tập trung vào các vấn đề hay hiện tượng trong đời sống mà cần được thảo luận. Nó là một mệnh đề hay giả thuyết được coi là chính xác và được bảo vệ bằng các luận cứ. Luận đề giải đáp cho câu hỏi “cần chứng minh điều gì?” trong quá trình nghiên cứu. Nó là một tuyên bố cần được chứng minh hoặc là một giả thuyết. So với luận điểm, luận đề có phạm vi rộng hơn. Nó có thể là một đề bài nghị luận về một vấn đề xã hội hoặc vấn đề văn học trong đời sống.
Ví dụ về luận đề
Luận đề: “Việc giảm tuổi vị thành niên từ 18 xuống 16 có lợi hay có hại cho xã hội?”
Trong ví dụ này, luận đề là việc giảm tuổi vị thành niên từ 18 xuống 16. Câu hỏi đặt ra là liệu việc này có mang lại lợi ích hay gây hại cho xã hội. Đây là một luận đề gợi mở, mở ra cơ hội để thảo luận về các khía cạnh khác nhau của việc thay đổi tuổi vị thành niên và tác động của nó đến xã hội. Câu trả lời có thể liên quan đến các yếu tố như trách nhiệm pháp lý, quyền tự do cá nhân, trưởng thành, tình trạng giáo dục, an ninh và các vấn đề khác.
Cách xác định luận đề
Cách xác định luận đề của đoạn văn, bài văn như sau:
+ Dựa vào nội dung câu hỏi đề ra trong đoạn/bài văn
+ Dựa vào nội dung toàn bài
+ Dựa vào những vấn đề, nhân vật, sự kiện…trong đoạn/bài văn
Luận đề luận điểm luận cứ là gì?
Luận đề, luận điểm và luận cứ là các khái niệm quan trọng trong việc xây dựng một bài luận hay một văn bản lập luận.
- Luận đề là quan điểm chính được trình bày trong một bài luận. Nó thường xuất hiện ở phần mở đầu của bài viết và có chức năng giới thiệu ý chính mà tác giả muốn chứng minh hoặc bàn luận trong bài viết. Luận đề thường phải rõ ràng, cô đọng và có thể bàn luận được.
Ví dụ về luận đề: Thay đổi khí hậu là một vấn đề cấp bách đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu để giải quyết.
- Luận điểm là các ý kiến hoặc quan điểm cụ thể được đưa ra để hỗ trợ luận đề. Đây là những lập luận có tính chính xác hoặc bằng chứng cung cấp sự thuyết phục và logic để chứng minh rằng luận đề là đúng.
Ví dụ luận điểm 1: “Sự gia tăng của nồng độ khí nhà kính gây ra bởi hoạt động con người đang góp phần vào thay đổi khí hậu.”
Ví dụ luận điểm 2: “Các hiện tượng thiên nhiên như biến đổi chu kỳ nhiệt đới cũng đóng vai trò quan trọng trong thay đổi khí hậu.”
- Luận cứ là các thông tin, dữ liệu, ví dụ hoặc tài liệu hỗ trợ được sử dụng để chứng minh hoặc bảo vệ luận điểm. Luận cứ cung cấp thông tin cụ thể và thuyết phục để làm rõ và chứng minh rằng luận điểm là hợp lý và đáng tin cậy. Nó trả lời cho câu hỏi “Chứng minh bằng cái gì?”. Các nhà khoa học sử dụng luận cứ như một cơ sở để chứng minh một luận đề. Có 2 loại luận cứ được sử dụng trong nghiên cứu khoa học:
- Luận cứ lý thuyết: Bao gồm các lý thuyết, tiền đề, định lý, định luật, qui luật đã được khoa học chứng minh & xác nhận là đúng. Luận cứ lý thuyết cũng được coi là cơ sở lý luận.
- Luận cứ thực tiễn: Dựa trên cơ sở số liệu thu thập, quan sát và thực nghiệm.
Ví dụ luận cứ: “Theo Báo cáo Đánh giá Khí hậu toàn cầu của Liên Hợp Quốc (IPCC), nồng độ CO2 trong không khí đã tăng hơn 40% từ thời tiền công nghiệp đến năm 2020, đồng thời nồng độ khí nhà kính cũng tăng đáng kể.”
Tóm lại, luận đề là quan điểm chính của bài viết, luận điểm là những ý kiến hoặc quan điểm cụ thể để hỗ trợ luận đề và luận cứ là thông tin hoặc dữ liệu được sử dụng để chứng minh luận điểm. Cả ba yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một lập luận logic và thuyết phục.
Đặc điểm của luận đề
- Luận điểm phải luôn được trình bày chính xác, rõ ràng, và trung thực để người đọc hoặc người nghe có thể hiểu rõ vấn đề được đề cập.
- Một luận điểm đúng là luận điểm phải phù hợp với tình hình thực tế và tuân thủ các nguyên tắc trong cuộc sống. Đồng thời, nó cần thỏa mãn những nhu cầu thực tế và có khả năng thuyết phục người đọc, người nghe.
- Tính tập trung là một yếu tố quan trọng, trong đó luận điểm phải tập trung vào việc làm rõ các vấn đề cần được tranh luận.
Vai trò của luận đề
Luận đề có vai trò quan trọng trong việc trình bày một bài luận, một nghiên cứu, hoặc một bài viết chuyên đề. Vai trò chính của luận đề là tạo ra một tên gọi hay, ngắn gọn và chính xác để tóm tắt nội dung chính của tài liệu.
Luận đề giúp người đọc hiểu được vấn đề chính mà tài liệu đề cập và hướng dẫn cho người viết về phạm vi và mục tiêu của tài liệu. Nó cũng giúp tạo ra sự hấp dẫn và thu hút người đọc đến với bài viết của bạn.
Một luận đề tốt nên phản ánh nội dung chính của văn bản và đồng thời gợi lên sự tò mò cho người đọc. Nó cần được sắp xếp một cách rõ ràng và súc tích, để người đọc có thể hiểu được chủ đề chính và mục tiêu của tài liệu ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Vậy là bài viết đã giải thích về khái niệm Luận đề là gì, vai trò và cách xác định luận đề thông qua các ví dụ cụ thể. Có thể thấy, vai trò của luận đề là tạo ra một tên gọi đặc trưng và tóm tắt nội dung chính của văn bản, tạo sự thu hút với tác phẩm và vấn đề mà người viết đề cập. Vì vậy, cần chú ý tìm ra một luận đề hấp dẫn, bắt nhịp xu thế để thu hút người đọc.
