Trong những ngày Tết hẳn là trên bàn thờ nhà nào cũng có mâm ngũ quả để tỏ lòng thành kính với ông bà tổ tiên. Tuy nhiên, cách bày mâm ngũ quả ngày Tết thì không phải ai cũng nắm được. Vậy thì nhân dịp năm mới Quý Mão 2023, Palada.vn sẽ hướng dẫn các bạn cách bày mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa nhất để trổ tài với gia đình nhé.
Tóm tắt
Việc bày mâm ngũ quả ngày Tết có ý nghĩa gì?
Theo các chuyên gia văn hóa, vào ngày Tết thì người Việt xưa thường dùng những nông sản do chính mình tạo ra để dâng lên ông bà tổ tiên và trời đất. Người Việt cũng chuộng con số 5 vì 5 là biểu tượng cho những yếu tố cấu thành nên vũ trụ, ngũ hành. Số 5 cũng thể hiện ước muốn được ngũ phúc lâm môn của người Việt gồm: phú, quý, khang, thọ, ninh.
Thông thường trong cách trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Nam những loại quả tròn trịa như bưởi da xanh, dưa hấu thường được chọn để trưng lên bàn thờ. Quả dưa hấu đó phải có ruột đỏ và mọng nước thì gia chủ mới làm ăn phát tài. Tương tự, bưởi da xanh là loại quả được trồng nhiều ở các tỉnh miền Tây. ngày Tết, nhà nhà đều mong mua được quả bưởi da xanh ruột hồng để năm mới thật hồng phát.
Một phần do cách phát âm mà cách lựa hoa quả bày mâm ngũ quả của người miền Nam cũng rất thú vị, biểu hiện ước nguyện về đời sống hưng thịnh. Ví dụ: mãng cầu (na), quả dừa, đu đủ, xoài, quả thơm (dứa)… với ý nghĩa: “Cầu vừa đủ xài thơm”.
Trong cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc lại thường có chuối vì nải chuối có hình dáng như bàn tay Phật, bao bọc và che chở con người qua vạn sự bình an. Ngoài ra, mâm ngũ quả miền Bắc còn hay có bưởi, đào, quýt, hồng.
Người miền Nam không cúng chuối vào ngày Tết vì quả chuối phát âm theo giọng miền Nam là “chúi”, có nghĩa là mọi chuyện không thành. Người miền Nam còn kiêng cúng trái lê (đồng nghĩa lê lết), sầu riêng (buồn phiền chịu một mình quanh năm)…
Ngày nay do điều kiện cuộc sống dư dả, cách bày mâm ngũ quả trên bàn thờ đã có nhiều loại quả hơn, miễn là đẹp mắt nhưng do truyền thống nên người ta vẫn quen gọi là “mâm ngũ quả”.
Một sư thầy tại chùa ở quận Bình Thạnh cho rằng theo quan niệm nhà Phật, cách bày mâm ngũ quả đơn giản, không bắt buộc có những quả gì mà quan trọng là nó thể hiện được tấm lòng thành kính và tri ân của con cháu với ông bà tổ tiên cùng đất trời trong thời khắc thiêng liêng của năm mới.
Nên bày mâm ngũ quả trước hay sau cúng tất niên?
Vậy thì nên bày mâm ngũ quả trước hay sau cúng tất niên năm 2023? Hằng năm, vào khoảng 28 đến 29 tháng Chạp, sau khi lau dọn bàn thờ gia tiên, các gia đình bắt đầu bày biện mâm ngũ quả, trang trí thật đẹp mắt để đặt lên bàn thờ để chuẩn bị đón năm mới, tương tự với cách bày mâm ngũ quả ban thần tài.
Người ta tin rằng hết 3 ngày Tết, bổ quả dưa hấu ra mà ruột đỏ au, mọng nước thì năm đó gia chủ làm ăn phát tài, còn quả dưa bị thối hay không đỏ ruột thì làm ăn bị thất bát. Quả bưởi da xanh ruột hồng, tròn trịa cũng mang ý nghĩa tương tự. Bánh tét khi cắt ra mà bị sượng cũng là dấu hiệu cho một năm xui rủi của gia chủ.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết
Cách bày biện mâm ngũ quả truyền thống sẽ là nải chuối xanh được đặt dưới cùng, ở giữa là quả bưởi, rồi điểm thêm những quả quất, quýt xung quanh. Hiện nay, các gia đình ở Bắc Bộ, đặc biệt là ở vùng nông thôn vẫn chọn mẫu bày mâm ngũ quả ngày Tết như vậy.
Chuối để bàn thờ bày mâm ngũ quả thường là chuối tiêu già quả nhưng vẫn còn xanh. Mỗi nải chuối thường có trên 20 quả, cong đều nhau để “ôm” được các loại quả khác đặt trong lòng nó. Các gia đình cần chú ý không nên chọn chuối gần chín, sắp đổi sang vàng vì khi thờ, sức nóng của hương nhang sẽ làm cho chuối chín rất nhanh và dễ rụng quả.
Nếu cách bày mâm ngũ quả miền Bắc ngày Tết chuộng chuối, thì người miền Nam lại kỵ. Người miền Nam bày mâm ngũ quả thường theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới thật đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu (na), quả sung, dừa, đu đủ, xoài. Ngoài ra, còn có cả quả thơm (dứa) với mong muốn con cháu đầy nhà và thêm một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng để cầu may mắn.
Còn cách bày mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Trung khá đơn giản: Dứa đặt cao nhất, bao quanh là xoài, thanh long và táo, nho đặt ngang và quýt bày xung quanh.
Ngày nay, nhiều gia đình đã chọn cách bày mâm ngũ quả theo phong thủy với quan niệm đón thêm tài lộc trong năm mới. Một số gia đình còn cầu kỳ chọn theo số lẻ trong mâm ngũ quả.
Cách bày mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa theo phong thủy như sau:
– Trên mâm ngũ quả người ta chọn ra 5 loại hoa quả tương ứng với 5 màu sắc của các hành Kim – Thủy – Mộc – Hỏa – Thổ, cũng là tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc: “Giàu có, sống lâu, sang trọng, khỏe mạnh, bình yên”.
– Màu đỏ tượng trưng cho hành Hỏa, thường dùng các loại quả: Hồng, táo, thanh long…
– Màu trắng tượng trưng cho hành Kim: mận hoặc lê…
– Những loại quả như chuối xanh, đu đủ xanh, quả na, sung, dừa, dưa hấu… sẽ tượng trưng cho hành Mộc.
– Với hành Thổ chúng ta có thể chọn những loại quả có màu nâu, nâu đất hay vàng như xoài, bưởi, quýt vàng, cam vàng…
– Còn lại màu đen tượng trưng cho hành Thủy thì có thể chọn những loại quả như nho đen, măng cụt…
Chọn tuổi mở hàng 2023 để cả năm may mắn, phát tài phát lộc
1001+ lời chúc Tết bạn bè, đồng nghiệp hay, ngắn gọn, bá đạo 2023
Một số lưu ý trong cách bày mâm ngũ quả ngày Tết
Để có thể bày mâm ngũ quả ngày Tết đẹp và ý nghĩa nhất, chúng ta nên có một số lưu ý như sau:
Không nên bày hoa quả giả
Nhiều gia đình có thói quen bày hoa quả giả trên bàn thờ vì vừa giúp tiết kiệm chi phí, vừa để được lâu. Tuy nhiên, việc bày đồ giả trên bàn thờ là một điều cấm kỵ. Mặc dù giá có đắt hơn nhiều và sẽ bị hư hỏng sau thời gian, nhưng hoa thật, quả thật mới có thể thể hiện được sự chân thành, thành kính của chúng ta.
Bày hoa và các loại thực phẩm khác lên mâm ngũ quả
Hiện tại, các loại hoa quả, trái cây đã nhiều và phong phú hơn trước phần đông nên người ta cũng không câu nệ cứng nhắc bày mâm ngũ quả ngày Tết chỉ gồm 5 loại quả nữa mà có thể bày nhiều mẫu quả hơn. Thế nhưng mâm ngũ quả thì chỉ bày hoa quả chứ ko nên đặt thêm cả hoa hoặc bất cứ thực phẩm nào khác. Những thực phẩm này chúng ta có thể để riêng trên bàn thờ.
Rửa hoa quả cho sạch sẽ để bày mâm ngũ quả
Nhiều gia đình mua hoa quả về, thường rửa cẩn thận cho quả được bóng, đẹp. Song việc rửa hoa quả kỹ sẽ làm cho quả sớm bị héo hoặc thối nếu như có chỗ đọng nước. Chính vì thế, chúng ta chỉ cần dùng khăn giấy ẩm lau sạch quả là được, hoặc rửa xong phải để cho hoa quả thật ráo nước mới bày. Với những quả bưởi mà vỏ bị ố vàng hay mốc xanh thì có thể hòa chút nước vôi sạch, thấm vào khăn lau đều sẽ khiến cho vỏ bưởi vàng mà không lo đọng nước, héo bưởi.
Chọn hoa quả chín đẹp
Thông thường, bày mâm ngũ quả ngày Tết cần thực hiện trước đêm 30 Tết, và được các gia đình làm vào sáng hoặc chiều 30 Tết. Nhưng việc mua hoa quả được được tiến hành sớm hơn nhiều. Mâm ngũ quả sẽ phải để được từ 30 Tết đến vài ngày sau, khi mua không nên chọn những hoa quả đã chín đẹp vì khi bày lên bàn thờ quả có thể bị hỏng, lá héo làm mất thẩm mỹ của mâm cúng.
Nên lựa những quả già nhưng chưa chín quá như chuối xanh, các loại quả xoài, mãng cầu, đu đủ, hồng… nên mua quả ương. Lưu ý là dù bày nhiều loại hoa quả, cũng nên bày thêm Phật thủ, giống biểu tượng bàn tay Phật.
Trên đây là một số lưu ý về cách bày mâm ngũ quả ngày Tết để có được mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa. Chúc các bạn áp dụng thành công và có một năm mới 2024 thật nhiều may mắn.
