Chúng ta thường nghe nhiều đến khái niệm điện 1 pha, 3 pha. Tuy nhiên, nhiều người không hiểu điện 1 pha là gì, điện 3 pha là gì? Hoặc mạng điện sinh hoạt gia đình mình thì thuộc mấy pha? Bài viết sau đây là câu trả lời cho những thắc mắc trên.
Tóm tắt
Định nghĩa dòng điện 1 pha là gì?
Điện 1 pha được lấy ra từ 1 pha của điện 3 pha để sử dụng cho sinh hoạt gia đình hoặc các thiết bị có công suất nhỏ.
Điện 1 pha có 2 dây dẫn, trong đó có 1 dây nóng (dây lửa) và 1 dây lạnh (dây mát). Tại Việt Nam, điện 1 pha có giá trị là 220V. Tuy nhiên, tại một số quốc gia khác như: Đài Loan, Nhật Bản, Mỹ lại có giá trị nhỏ hơn: 100V, 110V, 120V…
Mọi người hay nhầm lẫn giữa điện 1 pha và điện 1 chiều. Điện 1 chiều là dòng dịch chuyển của các hạt điện tích theo hướng không đổi nên khá hạn chế khi sử dụng. Điện 1 pha là điện xoay chiều, khắc phục được hạn chế của điện 1 chiều nên tiện lợi hơn khi sử dụng.
Tuy nhiên điện 1 pha có công suất nhỏ, không thể truyền xa nên chỉ thích hợp làm điện sinh hoạt. Bây giờ, bạn đã biết mạng điện sinh hoạt gia đình thuộc mấy pha rồi đấy? Đáp án là điện 1 pha nhé.
Định nghĩa dòng điện 3 pha
Hệ thống điện 3 pha có 4 dây, bao gồm 3 dây nóng và 1 dây lạnh. Đường điện 3 pha tương tự như 3 đường điện 1 pha chạy song song chung 1 dây lạnh. Cách nối điện 3 pha phổ biến là nối hình sao và nối hình tam giác.
Hệ thống điện 3 pha được sử dụng trong sản xuất công nghiệp, vận hành máy móc có công suất lớn hoặc dùng để truyền tải điện năng đi xa không làm hao tổn quá nhiều điện năng. Điện 3 pha thuộc điện sản xuất kinh doanh, không phải điện sinh hoạt nên có giá thành cao hơn điện 1 pha.
Cách đấu điện 3 pha
Cách đấu điện 3 pha hình sao
Nguồn điện 3 pha được tạo ra bởi máy phát điện được đồng bộ ba pha. Máy phát điện này có phần tĩnh gồm 6 rãnh. Trong các rãnh đặt 3 dây quấn có số vòng chênh lệch nhau.
Trước khi nối điện 3 pha bạn phải phân biệt được đâu là dây pha, đâu là dây trung tính. Dây pha nối với dây pha, dây trung tính nối với dây trung tính. Cách đấu điện 3 pha hình sao tham khảo hình dưới đây:
Dây điện 3 pha có thể có vỏ bọc cách điện hoặc không có vỏ bọc cách điện. Chúng ta có thể lựa chọn với mức điện áp phù hợp với công trình và nhu cầu sử dụng.
Cách đấu điện 3 pha hình tam giác không quá phức tạp. Các bạn có thể học cách đấu nhanh theo chỉ dẫn trong hình dưới đây. Nhưng nếu bạn không am hiểu về điện thì nên nhờ thợ sửa điện đến giúp đỡ. Tránh tự ý lắp đặt có thể dẫn đến cháy chập khi sử dụng, không đảm bảo an toàn về điện.
So sánh dòng điện 1 pha và 3 pha
Cấu tạo
Thiết kế mạch điện 1 pha đơn giản hơn, chỉ có 2 dây dẫn, trong đó 1 dây nóng và 1 dây lạnh. Hệ thống điện 3 pha gồm có 3 dây nóng và 1 dây lạnh.
Hiệu điện thế
Hiệu điện thế giữa 2 dây tại Việt Nam là 220V. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, Đài Loan, Hoa Kỳ, điện áp 1 pha có giá trị thấp hơn: 100V, 110V, 120V…
Điện 3 pha ở các quốc gia trên thế giới không đồng nhất. 3 giá trị điện 3 pha trên thế giới: Việt Nam: 380V/3F; Mỹ: 220V/3F; Nhật Bản: 200V/3F.
Đối tượng sử dụng
Điện 1 pha được sử dụng cho sinh hoạt gia đình, công suất thiết bị nhỏ dưới 100W
Điện 3 pha được sử dụng cho các lưới điện, sản xuất công nghiệp, vận tải hoặc thiết bị điện có công suất lớn hơn 1000W để tiết kiệm điện năng.
Khả năng vận chuyển
Nguồn điện 3 pha có khả năng vận chuyển tốt hơn điện 1 pha nhờ:
- Hiệu suất dẫn điện lớn hơn
- Khả năng chạy tải điện với công suất lớn
- Ít hao phí trong quá trình dẫn truyền điện đi xa
- An toàn điện hơn
- Hệ thống dây và cáp dẫn điện có tiết diện nhỏ và tiết kiệm hơn.
Cách chuyển điện 3 pha thành 1 pha trong hệ thống 3 pha 4 dây 380V
Đường dây hạ thế có 4 dây gồm: 3 dây pha (dây nóng) và 1 dây trung tính (dây nguội). Điện áp giữa 2 dây pha nóng là 380V. Điện áp giữa 1 dây nóng và 1 dây nguội là điện áp pha 220V. Đây chính là dòng điện chúng ta cần phải lấy ra. Vì vậy, để đấu điện 3 pha sang 1 pha 220V, bạn chỉ cần đấu dây trung tính với 1 dây pha bất kỳ là được.
Qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn đã hiểu được sự khác biệt giữa điện 1 pha và 3 pha. Hy vọng bạn có thể ứng dụng được những kiến thức này vào trong cuộc sống và công việc nhé!
