Khi phải đưa ra quyết định là lúc con người ta đang đấu tranh giữa việc chọn con tim hay là nghe lý trí. Nên sống theo lý trí hay cảm xúc để không chịu thiệt thòi? Hãy cùng Palada.vn tìm hiểu xem lý trí là gì? Đặc điểm của người sống lý trí cùng những lợi ích mà cách sống lý trí mang lại qua bài viết sau.
Tóm tắt
Lý trí là gì?
Lý trí là khả năng phân biệt rõ đúng sai, phải trái, các cách cư xử, các mối quan hệ lợi hại và khả năng khống chế hành vi của bản thân. Trong cuộc sống, lý trí được hiểu là lý tính quan sát, nhận định và cách đối đãi với con người và sự việc.
Đặc điểm của người sống lý trí
Những người có các đặc điểm dưới đây chính là người sống lý trí:
Nhận định vấn đề toàn diện và giải quyết vấn đề một cách rõ ràng
Những người sống thiên về cảm xúc dễ cảm thấy rối bời, lo lắng và hoảng loạn khi đối diện với khó khăn. Trong hoàn cảnh như vậy, họ dễ bị thiếu sáng suốt và đưa ra những quyết định sai lầm.
Ngược lại, những người sống lý trí không để cảm xúc lấn át đi những suy nghĩ trong đầu. Họ sẽ gạt bỏ những cảm xúc tiêu cực hoặc quá tích cực khi đối diện với vấn đề nan giải. Bởi vậy, họ có cái nhìn toàn diện hơn.
Có khả năng kiềm chế cảm xúc và điều chỉnh hành vi phù hợp
Người sống lý trí đề cao tư duy, suy luận hơn là cảm xúc bộc phát. Vậy nên họ rất giỏi kiềm chế cảm xúc, hành vi của mình để tránh bị ảnh hưởng khi đưa ra kết luận.
Tự đánh giá và nhận thức đúng giá trị của bản thân
Bởi có khả năng nhìn nhận vấn đề khách quan và rõ ràng nên người lý trí sẽ dễ dàng chấp nhận những ưu khuyết điểm của bản thân. Họ đánh giá bản thân dựa trên cái nhìn khách quan và công bằng nhất
Biết bản thân nên và không nên làm gì
Người lý trí sẽ luôn giữ được thái độ trung lập khi nhìn nhận và giải quyết vấn đề. Họ sẽ vạch ra lộ trình, kế hoạch cụ thể và không để bản thân bị lôi kéo vào những ham muốn không cần thiết, giữ bản thân không chìm sâu vào những lợi ích ngắn hạn.
Kiểm soát tốt cuộc sống của bản thân
Một người lý trí sẽ có khả năng tự ý thức, suy nghĩ rất chín chắn trước khi làm bất kỳ việc gì. Chính vì vậy, người sống theo lý trí thường dễ kiểm soát cuộc sống của bản thân mình hơn so với những người sống thiên về tình cảm.
Lợi ích của việc sống lý trí
Vậy, cụ thể những giá trị mà lý trí mang lại cho chúng ta là gì?
Biết đưa ra các phán đoán khoa học
Có lý trí tức là chúng ta có suy nghĩ thấu đáo. Suy nghĩ ở đây không phải là suy nghĩ cảm tính mà là suy nghĩ logic. Sự logic này sẽ giúp ta biết được như thế nào là đúng, thế nào là sai và chúng ta nên làm gì thì mới đúng với lý lẽ, với quan điểm và với thực tế.
Biết cách đối nhân xử thế
Những người sống có lý trí là những người sống theo nguyên tắc. Họ hiểu được ý nghĩa của sinh mệnh, có đạo đức và hiểu được đạo lý làm người. Vì thế mà họ sẽ biết được mình phải làm gì để trân trọng sinh mệnh của bản thân cũng như những người khác. Biết mình muốn làm gì, cần làm gì và không được phép làm điều gì. Những người như vậy, dù đối diện với hoàn cảnh nào, họ đều có những phân tích lý lẽ đúng thấu đáo trước khi đưa ra quyết định của bản thân.
Ngược lại, những người không có lý trí thường bị thất bại che mờ đi mọi phẩm chất trong sáng. Những điều xảy ra không như ý khiến họ trở nên phẫn nộ và không nghĩ tới bất cứ điều gì khác ngoài lợi ích của bản thân. Do đó mà họ trở nên thiếu suy nghĩ, bất chấp ảnh hưởng người khác để đạt được mục đích của mình.
Không có lý trí, nôn nóng dẫn đến việc không biết cách đối nhân xử thế. Điều này sẽ khiến họ gặp nhiều thất bại liên tiếp trong cuộc đời.
Biết cách bao dung
Sống bằng lý trí, yêu bằng lý trí sẽ hiểu được đúng, sai, phải trái, dễ hiểu và đồng cảm với người khác và biết được tâm lý của họ khi lỡ mắc phải sai lầm với mình. Chính vì thế mà họ biết cách bao dung, không chấp nhặt những người như vậy.
Sự bao dung ở đây của người sống lý trí được xem là một loại trí tuệ khi có thể “hóa giận thành vui”, là người biết lý lẽ, có tình yêu thương mạnh mẽ với mọi người.
Chọn con tim hay là nghe lý trí?
Lý trí giúp con người nhận định được vấn đề, giải quyết được vấn đề một cách thấu đáo và rõ ràng nhất. Dùng tâm để lắng nghe, ta mới có thể thấu hiểu người khác hơn. Có thể đặt mình vào hoàn cảnh người khác để mà suy nghĩ. Bởi vậy, trí tuệ của con người đại diện cho lý trí, còn tình cảm là đại diện cho cảm xúc. Nếu chúng ta quá lý trí thì sẽ trở nên khô cứng, còn tình cảm quá thì cũng không đem đến kết quả tốt đẹp. Lý trí và cảm xúc không thống nhất khiến chúng ta dễ đưa ra những quyết định sai lầm, đối mặt với những hiểu lầm không đáng có, dẫn đến khủng hoảng trong cuộc sống.
Chúng ta nên cân bằng giữa tình và lý cho hợp lẽ. Sự kết hợp giữa lý trí và cảm xúc sẽ tạo nên lời nói và cách ứng xử hợp lý. Nếu quyết định một vấn đề mà chỉ dựa trên lý trí bạn sẽ trở thành người vô tình, còn nếu chỉ dựa trên tình cảm thì khi đó bạn khó có thể đưa ra quyết định chính xác nhất. Cần phải biết kết hợp cả 2 thì mọi việc mới được giải quyết tốt đẹp.
Khi đứng trước một vấn đề cần phải quyết định, chúng ta không nên đắn đo giữa tình cảm và lý trí, hãy quan tâm đến tính chất quan trọng của vấn đề đó để đưa ra một quyết định cho phù hợp.
Tiềm thức là gì? Cách khám phá sức mạnh tiềm thức của bạn
Tri thức là gì? Vai trò của tri thức và cách thành người tri thức
Dựa vào cảm xúc nhất thời để hành động là cách hành xử của người thiếu lý trí. Khi thất bại họ sẽ dễ dàng đánh mất niềm tin và phương hướng. Họ không đủ kinh nghiệm để đối phó những tình huống xảy ra trong cuộc sống, rất dễ bị kích động dẫn đến hành động nông nổi.
Không có gì là tuyệt đối và dù bạn nghe theo lý trí hay trái tim đều có thể đúng hoặc sai. Nhưng điều quan trọng là chúng ta phải biết dung hòa giữa lý trí và cảm xúc để luôn có những chọn lựa đúng đắn trên con đường đi đến thành công.
Nếu băn khoăn không biết chọn con tim hay là nghe lý trí thì bạn hãy nhớ rằng không có gì là hoàn hảo theo ý muốn của bạn. Bạn cần dũng cảm chấp nhận mọi rủi ro. Điều bạn cần làm là hãy tin tưởng vào quyết định của mình và không hối tiếc về quyết định đó.
Vậy là bài viết đã vừa giải thích lý trí là gì, đặc điểm và biểu hiện của người sống lý trí. Hy vọng, khi đứng trước những tình huống khó khăn, bạn có thể sáng suốt đưa ra những quyết định cân bằng giữa cảm xúc và lý trí – những quyết định mà bạn sẽ không phải hối tiếc.
