Nhiệt độ không khí là thuật ngữ được nhắc tới rất nhiều trong các chương trình dự báo thời tiết trên tivi. Vậy nhiệt độ không khí là gì? Vì sao có nhiệt độ không khí/Nhiệt độ không khí có nguồn gốc từ đâu? Cách đo và đơn vị đo nhiệt độ không khí là gì?… Tất cả sẽ được palada.vn chúng tôi bật mí trong bài viết ngay dưới đây!
Tóm tắt
Nhiệt độ không khí là gì?
Khái niệm nhiệt độ không khí.
Nhiệt độ không khí là gì? Nhiệt độ không khí là hiện tượng bức xạ của Mặt Trời xuyên qua bầu khí quyển xuống Trái Đất, sau đó phản xạ vào không khí; khiến chúng nóng lên. Hay nói cách khác, nhiệt độ không khí chính là thước đo độ nóng – lạnh của không khí và mức động năng trung bình của các phần tử có trong không khí.
Theo tiêu chuẩn quốc tế, đơn vị đo nhiệt độ không khí là Kelvin, tuy nhiên chúng thường được biểu thị bằng độ C hoặc độ F như nhiệt độ cơ thể con người.
Những yếu tố ảnh hưởng tới nhiệt độ không khí
- Độ cao
Ở độ cao càng lớn thì áp suất và nhiệt độ không khí sẽ càng giảm; khiến nhiệt độ càng lên cao, càng mát mẻ.
- Vĩ độ
Xích đạo – vĩ độ gần với Mặt Trời nhất là khu vực nóng nhất Trái Đất do có góc chiếu lớn (90 độ), phải chịu ánh nắng trực tiếp từ Mặt trời quanh năm.
Càng xuôi về 2 cực, Mặt Trời sẽ chiếu theo góc càng nhỏ. Khi đó, ánh sáng đi qua khí quyển sẽ ít hơn, dẫn đến việc hấp thụ nhiệt từ tia sáng Mặt Trời ít dần; khiến nhiệt độ không khí ngày càng lạnh dần.
- Khoảng cách gần – xa biển
Do đặc tính hấp thụ nhiệt của đá, đất và nước không giống nhau nên nhiệt độ tại khu vực xung quanh chúng sẽ khác nhau. Cụ thể, những vùng ở gần biển, sông, ao, hồ thường có nhiệt độ mát mẻ hơn những nơi nằm tại trung tâm lục địa, xa biển, ít ao, hồ, sông, suối.
- Gió
Gió sẽ mang theo nhiệt lượng bị dư thừa từ các khu vực mà chúng đi qua, nhất là từ các khu vực nhiệt đới về những vùng có không khí mát mẻ hơn. Do đó, nhiệt độ không khí ít nhiều cũng sẽ có sự thay đổi theo sự di chuyển của gió.
- Mây
Mây cũng là yếu tố quan trọng trong việc thay đổi nhiệt độ không khí, bởi mây sẽ tiếp xúc và hấp thụ nhiệt lượng, ánh sáng trực tiếp từ Mặt trời. Vì thế, những tia bức xạ thường đã bị giảm nhiệt độ đáng kể khi đi qua mây. Đó cũng là lý do tại sao vào những ngày nhiều mây, trời thường mát mẻ và ngược lại.
Tầm quan trọng của nhiệt độ không khí trong đời sống
Ngoài việc khiến không khí trở nên oi bức, khó chịu, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và các hoạt động sinh hoạt của con người, nhiệt độ không khí còn có tác động lớn đến các hệ sinh vật và việc dự báo thời thời tiết của con người. Cụ thể:
- Hệ sinh vật
Nhiệt độ không khí thay đổi thất thường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sinh sản, phát triển của các loài động, thực vật trên Trái Đất.
Trên thực tế, khi nhiệt độ không khí ấm áp, hệ sinh vật sẽ được kích thước tăng trưởng về mặt sinh học tốt hơn và ngược lại. Đó cũng là lý do vì sao thảm động, thực vật ở những vị trí có nhiệt độ ấm thường phong phú, đa dạng hơn rất nhiều so với động, thực vật ở vùng khô hạn, lạnh giá.
- Dự báo thời tiết
Trong lĩnh vực nghiên cứu và dự báo thời tiết, 4 yếu tố: độ ẩm, nhiệt độ không khí, áp suất và mật độ không khí có mối quan hệ rất mật thiết đến nhau. Bởi, khi nhiệt độ không khí tăng cao sẽ làm các phần tử trong không khí tăng theo, từ đó di chuyển nhanh hơn và gây va chạm với nhau nhiều hơn, khiến áp suất lớn hơn và mật độ không khí cũng dày hơn đáng kể.
Từ đó, người ta có thể dự báo được thời tiết trong những ngày sắp tới sẽ xảy ra hiện tượng như thế nào; nhằm giúp người dân chủ động phòng tránh hoặc có những hoạt động ngoài trời phù hợp.
Vì sao có nhiệt độ trong không khí?
Sau khi đã hiểu nhiệt độ không khí là gì, bạn có thắc mắc nhiệt độ không khí có nguồn gốc từ đâu hay vì sao có nhiệt độ không khí không?
Trên thực tế, nhiệt độ trong không khí được bắt nguồn từ việc Trái Đất hấp thụ nhiệt từ Mặt Trời và phản xạ trở lại trong không khí. Từ đó sinh ra các hiện tượng thời tiết nóng – lạnh như ngày nay.
Đo nhiệt độ không khí bằng gì?
- Điện thoại
Nhờ sự phát triển không ngừng của khoa học – kỹ thuật, hiện nay, chúng ta có thể tự đo nhiệt độ không khí ngay tại nhà với chiếc điện thoại của mình. Một số ứng dụng đo nhiệt độ không khí phổ biến phải kể đến như: Dark Sky, Nhiệt kế ++, The Weather Channel,…
Về cơ bản, những ứng dụng này thường có độ chính xác không cao, nhưng chúng sẽ giúp người dùng tiết kiệm chi phí, thời gian để theo dõi nhiệt độ không khí; nhằm ứng biến kịp thời trước những chuyển biến thất thường của thời tiết.
- Nhiệt kế ẩm
Sử dụng nhiệt kế ẩm để đo nhiệt độ không khí là một cách đơn giản nhưng độ chính xác lại cực kỳ cao. Ngoài ra, sản phẩm này còn có khả năng đo được độ ẩm trong không khí, giúp người dùng thuận tiện hơn trong quá trình theo dõi.
Tuy nhiên, khi sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ, bạn cần lưu ý một vài điều sau đây:
- Đặt nhiệt kế ở những nơi râm mát, không có ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào
- Tránh đo nhiệt độ ngoài trời vào những ngày mưa
- Khi đo, nên để nhiệt kế cách mặt đất từ 1.5 – 2m
- Đặt thiết bị ở nơi có luồng không khí lưu thông tốt
Bài tập vận dụng
Bài tập 1: Nhiệt độ không khí là gì?
- Là lượng nhiệt Trái Đất hấp thụ từ Mặt trời và phản xạ lại không khí
- Là lượng nhiệt hấp thụ trực tiếp từ ánh nắng Mặt Trời
- Là lượng nhiệt có trong tự nhiên, không thay đổi
- Cả 3 đáp án trên đều sai
Bài tập 2: Đơn vị đo nhiệt độ không khí là gì?
- Độ C
- Độ F
- Kelvin
- Cả 3 đáp án trên đều đúng
Bài tập 3: Điền từ thích hợp vào phần còn thiếu sau: “Nhiệt độ không khí tăng sẽ làm cho …”
- Độ ẩm tăng
- Khí áp giảm
- Khí áp tăng
- Độ ẩm giảm
Bài tập 4: Nhiệt độ không khí trong tầng đối lưu được cung cấp chủ yếu qua đâu?
- Lượng nhiệt của lớp khí quyển
- Lượng nhiệt của bề mặt Trái Đất và lớp khí quyển
- Lượng nhiệt của bề mặt Trái Đất được Mặt Trời đốt nóng
- Lượng nhiệt hấp thu trực tiếp từ Mặt Trời
Bài tập 5: Nhiệt độ không khí cao nhất ở đâu?
- Khu vực xích đạo
- Cực và cận cực
- Khu vực ôn đới
- Khu vực 2 chí tuyến
Đáp án
Bài tập 1: Chọn A
Bài tập 2: Chọn D
Bài tập 3: Chọn B
Bài tập 4: Chọn C
Bài tập 5: Chọn A
Trên đây là toàn bộ thông tin về nhiệt độ không khí mà palada.vn muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu khái niệm về nhiệt độ không khí là gì, vì sao có nhiệt độ không khí, đơn vị đo và cách đo nhiệt độ trong không khí.
Ngoài ra, hãy để lại bình luận phía dưới hoặc truy cập palada.vn nếu bạn muốn tìm hiểu nhiều hơn về các kiến thức quan trọng trong Địa Lý lớp 6 nhé!
