Văn bản nhật dụng xuất hiện phổ biến trong đời sống nhưng ít ai để ý đến. Vậy văn bản nhật dụng là gì? Đặc điểm của văn bản nhật dụng là gì? Cùng Palada.vn tìm hiểu về các loại văn bản nhật dụng thông qua ví dụ cụ thể trong bài này nhé.
Văn bản nhật dụng là gì?
Văn bản nhật dụng là một loại văn bản phổ biến và được sử dụng thường xuyên trong cuộc sống hàng ngày. Nó thuộc thể loại văn bản tường thuật, thuyết minh, miêu tả, bàn luận và đánh giá về các sự vật và hiện tượng xung quanh hoạt động của con người.
Văn bản nhật dụng được coi là quen thuộc và được sử dụng phổ biến do nội dung và chủ đề mà nó đề cập đến rất đa dạng. Ngoài ra, các loại văn bản nhật dụng có thể được viết dưới nhiều thể loại khác nhau như miêu tả, tự sự, thuyết minh, bàn luận và nhiều hơn nữa. Văn bản nhật dụng thường xuyên được cập nhật và sử dụng trong các loại văn bản khác.
Khác với các tác phẩm văn học hay văn bản hành chính, văn bản nhật dụng không được viết để tạo nên một tác phẩm nghệ thuật hoặc để đáp ứng các yêu cầu hành chính. Thay vào đó, nó tập trung vào những đề tài và nội dung diễn ra ngay trong cuộc sống con người. Điều này có nghĩa là văn bản nhật dụng có thể sử dụng nhiều thể loại và kiểu văn khác nhau để truyền đạt thông tin.
Một trong những lý do mà văn bản nhật dụng được sử dụng phổ biến trong đời sống là tính cập nhật của nó. Văn bản nhật dụng liên tục được cập nhật để đáp ứng nhu cầu ngay trong cuộc sống hàng ngày.
Mặc dù văn bản nhật dụng không đòi hỏi mức độ phức tạp cao như các thể loại văn bản khác như biểu cảm hay phân tích, nhưng vẫn yêu cầu sự truyền tải ý nghĩa một cách tốt nhất.
Đặc điểm của văn bản nhật dụng
Nội dung văn bản nhật dụng là gì?
- Văn bản nhật dụng có đặc điểm tính cập nhật, liên quan mật thiết đến cuộc sống hàng ngày và những vấn đề cơ bản của cộng đồng. Nó thường liên quan đến những vấn đề lâu dài trong quá trình phát triển lịch sử xã hội. Những vấn đề này luôn được phương tiện truyền thông đại chúng đề cập và được xã hội và cộng đồng quan tâm.
- Nội dung của văn bản nhật dụng có thể là thông tin về các nghị quyết, chỉ thị của đảng và nhà nước, thông báo và công bố của các tổ chức quốc tế.
Hình thức văn bản nhật dụng
- Văn bản nhật dụng thường sử dụng nhiều phương thức biểu đạt, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong cách diễn đạt thông tin.
- Giống như các tác phẩm văn chương, văn bản nhật dụng không chỉ sử dụng một phương thức biểu đạt duy nhất mà thường kết hợp nhiều phương thức để tăng tính thuyết phục.
Ví dụ về văn bản nhật dụng
Bảng tổng hợp các văn bản nhật dụng ở chương trình trung học cơ sở
| Tác phẩm | Tác giả | Thể loại | Phương thức biểu đạt | Nội dung | Nghệ thuật |
| Cầu Long Biên – nhân chứng lịch sử | Thúy Lan | Bút ký, hồi ký | Tự sự, miêu tả và biểu cảm | Di tích lịch sử cầu Long Biên là nhân chứng của nhiều sự kiện lịch sử đầy bi tráng của Hà Nội và của cả đất nước ta | Nhân hóa |
| Bức thư của thủ lĩnh da đỏ | Xi-át-tơn | Viết thư | Nghị luận, biểu cảm & thuyết minh | Con người phải sống hòa hợp cùng thiên nhiên, bảo vệ môi trường, coi thiên nhiên như mạng sống của chính mình | So sánh, nhân hóa, điệp từ |
| Động Phong Nha | Trần Hoàng | Bút ký | Thuyết minh, miêu tả, biểu cảm | Nói về vẻ đẹp của Động Phong Nha & niềm tự hào khi của đất nước khi sở hữu nhiều danh lam, thắng cảnh thu hút | Kể, tả theo trình tự từ ngoài vào trong |
| Cổng trường mở ra | Lý Lan | Tùy bút | Tự sự, biểu cảm | Vai trò của nhà trường, giáo dục trong cuộc sống con người | Khắc họa rõ nét tâm lí của nhân vật |
| Mẹ tôi | Ét- môn-đô A-mi-xi | Tùy bút | Tự sự, biểu cảm | Thể hiện vai trò của người phụ nữ & tình cảm gia đình | Qua lời kể của người cha với con, đã khắc họa rõ nét vai trò của người phụ nữ ở trong gia đình |
| Cuộc chia tay của con búp bê | Khánh Hoài | Truyện ngắn | Tự sự, miêu tả, biểu cảm | Thông qua cuộc chia tay giữa 2 em bé trong truyện để mang đến thông điệp rằng: tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá, hãy biết trân trọng và bảo vệ nó | Lựa chọn ngôi kể thứ nhất rất giàu cảm xúc |
| Ca Huế trên sông Hương | Hà Ánh Minh | Bút ký | Thuyết minh, miêu tả | Cố đô Huế không chỉ nổi tiếng với các danh lam thắng cảnh mà còn được biết đến với làn điệu dân ca và nhã nhạc cung đình | Miêu tả chân thực và đầy tinh tế |
| Thông tin ngày trái đất năm 2000 | Sở khoa học – Công nghệ Hà Nội | Thông báo | Nghị luận | Chỉ ra tác hại của túi nilon đối với môi trường sống của chúng ta. Kêu gọi mọi người hãy giảm bớt chất thải ra môi trường, vì cuộc sống của chúng ta | Đưa ra các số liệu chi tiết, lập luận chặt chẽ và giàu tính thuyết phục. |
| Ôn dịch thuốc lá | Nguyễn Khắc Viện | Xã luận | Thuyết minh, nghị luận & biểu cảm | Nghiện thuốc lá được ví như ôn dịch, thậm chí nó còn nguy hiểm hơn ôn dịch. Nó tàn phá sức khỏe của con người, gây ra nhiều bệnh tật, gây tác hại lên nhiều mặt của đời sống. | So sánh số liệu cụ thể, cách lập luận chặt chẽ, thuyết phục |
| Bài toán dân số | Thái Lan | Nghị luận | Nghị luận, tự sự & thuyết minh | Đất đai không sinh thêm nhưng dân số thì ngày càng gia tăng theo cấp số nhân đã đặt ra nhiều vấn đề cho xã hội, nhất là đối với các nước kém phát triển. | Số liệu cụ thể, lập luận chặt chẽ |
| Phong cách Hồ Chí Minh | Lê Anh Trà | Nghị luận | Nghị luận, thuyết minh, biểu cảm | Vẻ đẹp phong cách của Bác Hồ là sự giản dị, có sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống và tinh hoa văn hóa nhân loại | Chọn lọc các chi tiết tiêu biểu, hình ảnh đẹp và diễn đạt mạch lạc |
| Đấu tranh vì một thế giới hòa bình | Mác két | Nghị luận | Nghị luận, biểu cảm | Chiến tranh hạt nhân đe dọa đến toàn thế giới, đem đến hậu quả mà hàng trăm năm sau con người cũng chẳng thể khắc phục được. Vì vậy, cần đấu tranh cho hòa bình, xóa bỏ chiến tranh hạt nhân để bảo vệ cuộc sống của con người | Lập luận chặt chẽ & giàu thuyết phục |
| Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ & phát triển của trẻ em | Hội nghị thế giới về trẻ em | Tuyên bố | Nghị luận, thuyết minh | Bảo vệ trẻ em là vấn đề mang tính cấp bách, toàn cầu. Bảo vệ trẻ em chính là bảo vệ tương lai của toàn nhân loại | Lập luận chặt chẽ & giàu thuyết phục |
Trên đây là những thông tin về khái niệm văn bản nhật dụng là gì, đặc điểm, ví dụ về văn bản nhật dụng. Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã có thể nhận biết đâu là văn bản nhật dụng và những đặc trưng cơ bản của thể loại văn bản này.
