Trong các tác phẩm văn học mà chúng ta được tìm hiểu khi còn ngồi trên ghế nhà trường thì có đến khoảng 70% là các tác phẩm văn xuôi. Vậy văn xuôi là gì? Có những thể loại văn xuôi nào? Cách viết ra sao? Cùng Palada.vn tìm hiểu những thông tin cơ bản về thể loại văn xuôi qua bài viết sau đây nhé.
Tóm tắt
Văn xuôi là gì?
Văn xuôi là một hình thức, kỹ thuật của ngôn ngữ thể hiện dòng chảy tự nhiên của lời nói và cấu trúc ngữ pháp. Ví dụ như: tiểu thuyết, bài báo, tạp chí,…
Văn xuôi đối lập với thơ truyền thống. Đó là thể loại có cấu trúc thông thường và là một đơn vị phổ biến của câu thơ dựa trên vần điệu.
Tác dụng của văn xuôi
Văn xuôi được sử dụng để kể chuyện, để truyền tải thông điệp, thể hiện quan điểm, khám phá tâm tư, và thể hiện tình cảm sâu sắc trong việc diễn tả và phân tích tình huống, nhân vật và ý nghĩa câu chuyện.
Bối cảnh văn xuôi
Văn xuôi là thể loại có cấu trúc đơn giản và khá lỏng lẻo nên cách viết văn xuôi này có thể thích ứng rộng rãi với đối thoại nói, diễn ngôn thực tế, văn bản chuyên đề và hư cấu.
Văn xuôi được xuất bản một cách có hệ thống trong văn học, báo chí (gồm có báo, tạp chí và phát thanh truyền hình), bách khoa toàn thư, lịch sử, triết học, luật pháp, phim ảnh và trong hầu hết các hình thức đòi hỏi giao tiếp của con người.
Văn xuôi viết như thế nào?
Văn xuôi hoàn toàn không có cấu trúc vần giống như trong thơ ca. Thơ ca bao giờ cũng có nhịp, có vần và độ dài quy định. Ngược lại, văn xuôi chứa các câu đầy đủ và có ngữ pháp chặt chẽ, tạo ra các đoạn văn.
Một số tác phẩm văn xuôi chứa các đoạn văn mang tính chất đối xứng và có chất thơ. Việc kết hợp một cách có chủ ý giữa văn xuôi và thơ ca như vậy được gọi là văn xuôi có vần. Số này chiếm khác ít với vần điệu mang tính hệ thống và công thức, trong khi văn xuôi lại mang tính ngôn ngữ nói và giao tiếp nhiều hơn.
Ví dụ về tác phẩm văn xuôi
Dưới đây là ví dụ về các tác phẩm văn xuôi nổi tiếng của thế giới và Việt Nam.
- Giết Con Chim Nhại – Tác giả Harper Lee.
- Kiêu Hãnh Và Định Kiến – Tác giả Jane Austen
- Đồi Gió Hú – Tác giả Emily Bronte
- Tắt Đèn – Tác giả Ngô Tất Tố
- Truyện Kiều – Tác giả Nguyễn Du.
- Số Đỏ – Tác giả Vũ Trọng Phụng.
- Những Ngày Thơ Ấu – Tác giả Nguyên Hồng.
- Vang Bóng Một Thời – Tác giả Nguyễn Tuân.
- Vợ Nhặt – Tác giả Kim Lân.
- Chí Phèo – Tác giả Nam Cao.
- Làm Đĩ – Tác giả Vũ Trọng Phụng.
Văn xuôi gồm những thể loại nào?
Có nhiều loại văn xuôi tồn tại, bao gồm:
- Văn xuôi phi hư cấu
- Văn xuôi anh hùng
- Thơ văn xuôi
- Văn xuôi đa âm
- Văn xuôi ám chỉ
- Tiểu thuyết văn xuôi
- Truyện ngắn văn xuôi
- Văn xuôi làng trong văn học Nga.
Nếu phân loại theo hình thức sáng tác thì có 2 thể loại của văn xuôi được sử dụng phổ biến nhất, đó tiểu thuyết và truyện ngắn.
Tiểu thuyết
Đặc điểm tiêu biểu nhất của tiểu thuyết là thể hiện cái nhìn cuộc sống từ góc độ đời tư. Tùy theo từng thời kỳ phát triển, tiểu thuyết thể hiện chủ đề khác nhau, gắn với các mốc lịch sử, thể hiện cái nhìn đời sâu sắc. Yếu tố đời tư càng phát triển thì tính chất của tiểu thuyết càng tăng, nếu yếu tố lịch sử dân tộc càng phát triển thì chất sử thi càng đậm đà.
Nhân vật tiểu thuyết là những con người từng trải, họ đang có những thay đổi do hoàn cảnh tác động.
Thành phần chính yếu của tiểu thuyết ngoài cốt truyện và tính cách nhân vật, còn miêu tả tâm tư, suy nghĩ của nhân vật về thế giới, về đời người, phân tích cặn kẽ các diễn biến tình cảm, trình bày chi tiết tiểu sử của nhân vật, mọi chi tiết quan hệ giữa con người với con người, với thiên nhiên và thế giới…
Có thể nói, tiểu thuyết là thể loại văn học có khả năng tổng hợp nhiều nhất các khả năng nghệ thuật của các thể loại văn học khác.
Truyện ngắn
Truyện ngắn là thể loại quen thuộc, chiếm lĩnh đời sống của con người. Truyện ngắn thường hướng tới việc khắc họa hiện tượng, phát hiện nét bản chất trong quan hệ nhân sinh và đời sống tâm hồn của con người. Vì thế, trong truyện ngắn thường có ít nhân vật và ít có sự kiện phức tạp.
Truyện ngắn thường nhắm tới việc khắc họa những tính cách điển hình của nhân vật. Nhân vật của truyện ngắn là hiện thân cho một trạng thái quan hệ xã hội, ý thức xã hội hoặc một trạng thái tồn tại của con người.
Cốt truyện của truyện ngắn diễn ra trong một khoảng thời gian, không gian hạn chế, là sự chiêm nghiệm một điều gì đó sâu sắc về cuộc đời và tính người.
Kết cấu của truyện ngắn được xây dựng theo nguyên tắc tương phản hoặc liên tưởng. Bút pháp tường thuật của truyện ngắn là chấm phá.
Yếu tố quan trọng hàng đầu của truyện ngắn là những chi tiết cô đọng, có dung lượng lớn, lối hành văn mang nhiều ẩn ý, tạo cho tác phẩm những chiều sâu chưa nói hết.
Trên đây là những thông tin giải đáp về văn xuôi là gì? Cách viết, thể loại văn xuôi. Văn xuôi gồm những thể loại văn học viết bằng ngôn ngữ thông thường, không có vần điệu như thơ ca nhưng nó để lại những thông điệp sâu sắc khiến người đọc phải suy ngẫm.
