Từ lâu chấp điếu trở thành luật bất thành văn mỗi khi gia đình có tang sự. Tùy theo quan điểm của mỗi gia đình mà việc chấp điếu có sự khác biệt. Vậy chấp điếu là gì? Một số nơi không nhận chấp điếu hay xin miễn chấp điếu. Xin miễn chấp điếu là gì? Hãy cùng tìm hiểu những kiến thức này trong bài viết dưới đây nhé.
Chấp điếu là gì?
Chấp điếu hay phúng điếu là một trong những nghi thức mỗi khi gia đình có tang sự. Tùy theo quan điểm của mỗi nhà mà việc chấp điếu hay miễn điếu là có nên hay không, điều này không bắt buộc.
Theo nghĩa Hán Việt, “Phúng” có nghĩa là những lễ vật dùng để viếng người chết. Những lễ vật này bao gồm hoa quả, nhang, hoa viếng, phong bì… Phần lễ vật này nhằm thể hiện sự kính trọng của người đi viếng, phụ giúp gia đình phần nào nỗi mất mát đau thương.
Còn từ “Điếu” có nghĩa là việc người sống đến thăm viếng gia đình có tang sự. Mặc dù người chết đã được khâm liệm rồi nhưng đây được xem là lần gặp cuối cùng với người chết, mong linh hồn của họ về nơi an nghỉ cuối cùng.
Nói tóm lại, chấp điếu là việc bạn đến thăm viếng người chết lần cuối cùng, mang theo lễ vật để chia sẻ phần nào chi phí hậu sự. Có một số trường hợp đặc biệt, tang sự có phúng nhưng không có điếu hoặc có điếu nhưng không phúng.
Xin miễn chấp điếu là gì?
Lễ vật chấp điếu là cách để người đi viếng thể hiện tấm lòng thương tiếc đối với người quá cố, đồng thời cũng là để chia sẻ và giúp đỡ gia chủ trong việc tổ chức lễ tang.
Khi nhà có tang mọi người thân quen, bạn bè gần xa đến thắp nhang chia buồn và theo phong tục có thể mang đến 1 ít hoa quả, hương để cúng và có thể bỏ vào phong bì 1 ít tiền gọi là tiền phúng nhằm chia sẻ với gia chủ lúc khó khăn (vì tổ chức tang lễ cũng khá tốn kém). Số tiền chấp điếu thường được chủ nhà ghi lại cụ thể và cất giữ như 1 giấy “vay nợ” tượng trưng. Sau này khi nhà khác có chuyện tương tự thì gia chủ cũng phải đi “trả nợ”.
Cũng giống như với đám cưới, tiền mừng cưới là sự chia sẻ với gia chủ khi vừa bỏ một số tiền không nhỏ ra tổ chức đám cưới. Gia chủ cũng phải ghi lại cẩn thận, chính xác số tiền này để khi nhà khác có việc thì họ sẽ đi “trả nợ”.
Tuy nhiên, trong việc tổ chức lễ tang thì nhiều gia đình không muốn phiền lòng người tới viếng, hoặc không muốn “mang nợ” họ sẽ “xin miễn chấp điếu”. Xin miễn chấp điếu nghĩa là gì? Đây là việc gia chủ không nhận lễ vật phúng viếng bằng tiền mặt. Thường là xin miễn chấp điếu rơi vào một trong các trường hợp sau:
- Người quá cố hoàn toàn có đủ khả năng lo hậu sự cho mình nhưng lại không có con cái nên trước khi mất họ sẽ dặn dò người thân không nhận tiền chấp điếu bởi sau này không có ai đứng ra thay mặt họ để đáp lễ lại khi có việc hiếu hỉ.
- Vì hoàn cảnh nào đó, gia chủ không có điều kiện đáp lễ lại, khi mình có công việc người ta không có điều kiện thăm hỏi lại thì người ta chỉ nhận hương hoa chứ không nhận tiền phúng viếng chẳng hạn như con cái ở quá xa, ở nước ngoài…
- Một số gia đình khi người chết là trẻ con hoặc người lớn tuổi thì thường không nhận tiền phúng để cho hương hồn người chết mau được siêu thoát. Hơn nữa, những người bình thường trước khi chết có thể đã phải nằm ở bệnh viện một thời gian, đã có rất nhiều người thân, bạn bè đến thăm hỏi, quà cáp nên gia đình rất ngại khi họ lại phải nhận thêm một lần tiền chấp điếu nữa.
- Một số người có địa vị cao cũng rất ngại và sợ bị mang tiếng khi gia đình có tang vì đôi khi tiền chấp điếu không phải là vài chục hay vài trăm nghìn mà có thể lên tới cả triệu đồng hay vài triệu,… Lúc này tiền chấp điếu không khác gì tiền đút lót mà họ chưa biết cách nào để trả lại.
Nếu gia chủ không nhận tiền chấp điếu thì người đi viếng vẫn sẽ mua bó hương cùng hoa quả để cúng. Cho nên sau lễ tang số hương hoa là rất nhiều, gia chủ phải huy động người thu gom rồi chia bớt cho hàng xóm, người thân trong gia đình hoặc những người nghèo khó, công đức vào chùa,… kẻo dùng không hết lại gây ra lãng phí. Ngoài ra, trong một số đám tang hiện nay gia chủ sẽ thực hiện di nguyện của người chết bằng cách vẫn nhận tiền chấp điếu nhưng sau đó đem toàn bộ đi làm từ thiện. Đây là một việc làm vô cùng nhiều ý nghĩa và thiết thực.
Trên đây là những chia sẻ về chấp điếu là gì và xin miễn chấp điếu là gì để quý vị độc giả tham khảo. Hi vọng bài viết đã cung cấp cho các bạn một thông tin hữu ích và đừng quên tiếp tục theo dõi những nội dung tiếp theo của chúng mình nhé.
