Dấu gạch ngang là một thành phần văn bản quan trọng. Đây cũng là một phần kiến thức quan trọng trong chương trình môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học. Hãy cùng tìm hiểu về dấu gạch ngang là gì, nêu tác dụng của dấu gạch ngang cùng một số ví dụ.
Tóm tắt
Dấu gạch ngang là gì?
Dấu gạch ngang là một ký hiệu dùng để liên kết hoặc phân tách các từ hoặc cụm từ trong văn bản. Nó được biểu thị bằng (-). Dấu gạch ngang thường nằm ở giữa các từ hoặc cụm từ, có thể được sử dụng trong nhiều ngữ cảnh khác nhau để tạo ra sự liên kết hoặc định dạng đặc biệt.
Một số người sẽ thắc mắc là sau dấu gạch ngang có viết hoa không. Sau dấu gạch ngang không viết hoa, trừ trường hợp phải viết hoa vì lí do khác ví dụ như là dấu gạch ngang nằm ở đầu dòng.
Dấu gạch ngang có tác dụng gì?
Tác dụng của dấu gạch ngang trong văn bản khá đa dạng. Để biết dấu gạch ngang dùng để làm gì thì bạn hãy tiếp tục theo dõi nội dung bài viết.
Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu các ý khi liệt kê
Dấu gạch ngang cũng được sử dụng để đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê. Nó giúp tách rời và nhấn mạnh mỗi ý riêng biệt, tạo nên sự dễ hiểu cho người đọc.
Ví dụ:
Để quạt điện sử dụng được bền, người dùng nên thực hiện theo các hướng dẫn sau đây:
– Trước khi bật quạt, đặt quạt ở một nơi chắc chắn sao cho chân quạt tiếp xúc đều với nền.
– Tránh để cánh quạt vướng víu, khiến quạt không quay được sẽ làm nóng chảy cuộn dây trong quạt.
– Tra dầu mỡ vào ổ trục và bộ phận điều khiển hướng quay của quạt, nhưng không nên tra quá nhiều vì dầu mỡ sẽ chảy vào bên trong làm hỏng dây bên trong quạt.
– Khi không dùng chúng ta cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm.
Trong ví dụ trên, dấu gạch ngang được sử dụng để đánh dấu và phân tách các ý trong một đoạn liệt kê về các biện pháp cần thực hiện để quạt điện được bền. Mỗi ý được nhấn mạnh độc lập, giúp người đọc dễ dàng hiểu và áp dụng từng biện pháp một.
Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu sự bắt đầu lời nói
Ý nghĩa dấu gạch ngang thường dùng là để đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật trong đối thoại. Nó giúp tách rõ ràng giữa phần lời nói của nhân vật và phần miêu tả hay hành động xung quanh.
Ví dụ:
Thấy tôi sán đến gần, ông ấy hỏi tôi:
– Cháu là con ai?
– Cháu là con ông Thư thưa ông.
Trong ví dụ trên, dấu gạch ngang được sử dụng để đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật trong đối thoại. Lời nói của ông được đặt trong dấu gạch ngang để phân biệt với phần miêu tả hành động của tác giả. Điều này giúp đọc giả nhận ra đâu là phần lời nói của nhân vật, dễ hiểu hơn trong việc theo dõi cuộc đối thoại.
Dấu gạch ngang được dùng khi cần chú thích
Một trong những công dụng của dấu gạch ngang là để chú thích hoặc đặt một thông tin bổ sung trong văn bản. Khi được sử dụng để chú thích, dấu gạch ngang giúp tách rời phần chú thích với phần còn lại của câu, đồng thời cung cấp thông tin chi tiết về một khía cạnh nào đó.
Ví dụ:
Một bữa Pascal đi đâu về khuya, thấy bố mình – một viên chức tài chính vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn đang mải mê với những con số. Thì ra ông đang phải kiểm tra sổ sách.
Trong ví dụ trên, dấu gạch ngang được sử dụng để cung cấp thông tin về bố của nhân vật chính. Thông qua dấu gạch ngang, chúng ta biết thêm rằng ông bố là một viên chức tài chính. Điều này giúp đọc giả hiểu rõ hơn về đặc điểm, vai trò của nhân vật trong câu chuyện.
Các dấu câu trong Tiếng Việt | Tác dụng, cách sử dụng và ví dụ
Thành phần phụ chú là gì? Cách nhận biết các thành phần phụ chú
Phân biệt hai loại dấu gạch ngang và dấu gạch nối
Dấu gạch nối và dấu gạch ngang có những điểm khác biệt sau:
Dấu gạch nối:
– Không phải là dấu câu.
– Chỉ được sử dụng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng.
Dấu gạch ngang:
– Là dấu câu của tiếng Việt.
– Được sử dụng để đánh dấu bộ phận chú thích trong câu.
– Được sử dụng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê.
– Được sử dụng để nối các từ nằm trong một liên danh.
Ví dụ:
Dấu gạch ngang:
Tiếng rì rào của những khu rừng xanh mát bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông, vịnh Thái Lan không ngớt vọng về trong hơi gió muối – âm thanh đơn điệu triền miên ấy như một giấc ru êm dịu cho thính giác, đồng thời làm mòn mỏi và làm đuối dần tác dụng phân biệt của thị giác con người trước cảnh quan lặng lẽ, chỉ một màu xanh đơn điệu.
(Đoàn Giỏi)
Dấu gạch nối:
Sau khi thăm động Phong Nha, nhà thám hiểm Hao-ớt Lim-be, trưởng đoàn thám hiểm của Hội địa lí Hoàng gia Anh, đã phát biểu rằng: Dựa trên kinh nghiệm thám hiểm hang động trong mười sáu năm tại tổ chức nghiên cứu hang động mạnh nhất của Hoàng gia Anh, tôi xác nhận rằng Phong Nha là hang động dài nhất và đẹp nhất trên toàn thế giới.
(Trần Hoàng)
Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan về dấu gạch ngang là gì và tác dụng của nó. Hãy tiếp tục theo dõi những nội dung trên Palada.vn để không bỏ lỡ thông tin hữu ích nhé.
