Lai kinh tế là phép lai nhằm tăng năng suất và lợi nhuận trong chăn nuôi. Hãy cùng Palada.vn tìm hiểu lai kinh tế là gì, cho ví dụ cùng những ứng dụng của phép lai kinh tế trong đời sống nhé.
Tóm tắt
Khái niệm lai kinh tế là gì?
Thế nào là phép lai kinh tế? Lai kinh tế là phương pháp lai được thực hiện giữa hai cá thể thuộc nhiều giống hoặc loài khác nhau để tạo thành sản phẩm là những con lai thương phẩm. Con lai này không được sử dụng để làm giống mà chỉ được nuôi để để lấy thành phẩm của nó như là thịt, trứng, sữa…
Nói cách khác, phép lai kinh tế là trường hợp lai giữa bố mẹ thuần chủng khác về kiểu gen nhằm thu được những F1 biểu hiện ưu thế lai rồi dùng làm sản phẩm chứ không dùng F1 để làm giống. Ưu thế lai là một khái niệm còn lai kinh tế là những biện pháp để tạo ưu thế lai.
Phép lai kinh tế hiện nay đang được rất nhiều người quan tâm. Lai kinh tế được gọi là lai công nghiệp vì phương pháp này chỉ được dùng con lai F1 làm sản phẩm, những sản phẩm này có thể được sản xuất với số lượng lớn, hàng loạt.
Trên thế giới hiện nay, đa số các quốc gia đều đang sử dụng phương pháp lai kinh tế để có được những con lai có năng suất, chất lượng và hiệu quả tối ưu.
Ví dụ về lai kinh tế
Dùng một con lợn nái thuộc giống lợn ỉ Móng Cái lai với một con đực thuộc giống Đại Bạch. Con lợn nái Móng Cái có tính mắn đẻ, thịt ăn thơm ngon và khả năng kháng bệnh, chống chịu rất tốt. Cùng với con đực cao sản, có khả năng tăng trưởng nhanh năng suất chăn nuôi cao.
Do đó, con lai F1 giữa hai giống này sẽ sở hữu được nhiều tính trạng tốt từ bố và mẹ như thịt thơm ngon, tăng trưởng nhanh và có khả năng miễn dịch, chống chịu bệnh tật tốt.
Một số phương pháp lai kinh tế hiện nay
Phép lai kinh tế là cho cá thể đực và cá thể cái thuộc giống khác nhau giao phối với nhau để tạo ra con lai F1 chỉ dùng vào mục đích nuôi thịt chứ không giữ lại làm giống. Hoặc có thể cho cá thể khác dòng đã có sự phân hóa về di truyền giao phối để tạo ra con lai, cũng chỉ sử dụng vào mục đích nuôi lấy thịt.
Phép lai kinh tế đơn giản
Phương pháp lai kinh tế đơn giản là phép lai chỉ sử dụng hai giống ở thế hệ F1 đưa vào nuôi thịt. Ví dụ dùng lợn Landrace cho lai với lợn Lang Hồng ra thế hệ F1 có ưu thế lai cao để nuôi lấy thịt.
Đây là phép lai đơn giản và sử dụng tối đa 100% ưu thế lai từ bố và mẹ nhằm nâng cao một số đặc điểm tốt ở các giống. Mục đích của phương pháp lai này là sử dụng ưu thế lai tạo nên đàn lợn thịt thương phẩm.
Tuy đơn giản nhưng phương pháp lai này cũng có một số nhược điểm như không thể sử dụng ưu thế lai của con bố lai hoặc con mẹ lai, phải mua lợn mẹ để thay thế do không thể sử dụng con lai để làm nái thay cho con nái sinh sản.
Phép lai kinh tế phức tạp
Phép lai kinh tế giữa 3 giống
Đây là phép lai có từ 3 giống trở lên tham gia, con lai cuối cùng cũng được sử dụng vào mục đích thương phẩm, không giữ lại làm giống.
Tạp giao giữa 3 giống là tiếp tục cho cái lai đời F1 giao phối với đực giống thuộc giống thứ 3 để sản xuất ra con lai vào những mục đích kinh tế khác nhau. Mục đích của tạp giao 3 giống là lợi dùng triệt để ưu thế lai ở cái lai F1, khắc phục được nhược điểm của lai kinh tế đơn giản và lợi dụng được ưu thế lai giữa ba giống.
Phép lai kinh tế giữa 4 giống
Trong chăn nuôi người ta thường áp dụng phép lai kinh tế này để sản xuất 4 con lai giống. Con lai trong trường hợp này gọi là con lai kép, vì bố mẹ của chúng đều là con lai F1 được sinh ra từ phép lai kinh tế đơn giản đã nói ở trên.
Cả hai phương pháp lai 3 giống hay 4 giống thì đều khai thác tối đa 100% ưu thế lai về khả năng sản xuất thịt ở thế hệ con lai.
Tất nhiên phương pháp lai này cũng có nhược điểm như do ưu thế lai phụ thuộc vào ưu thế lai thành phần cho nên trong một số trường hợp thì ưu thế lai ở sản phẩm cuối cùng thấp hơn ưu thế lai đạt được trong trường hợp lai 2 hoặc 3 giống. Do đó cần tiến hành xác định hiệu quả của ưu thế lai ở những tổ hợp đơn giản để xây dựng được công thức lai 4 giống phù hợp.
Quần thể là gì? Đặc trưng cơ bản của quần thể và cho ví dụ
Sinh quyển là gì? Khái niệm, đặc điểm và khu dự trữ sinh quyển
Ứng dụng của phép lai kinh tế
Hiện nay, để lai kinh tế hiệu quả thì các bạn phải chọn lọc được dòng thuần chủng tốt. Trong quần thể các dòng thuần, các cá thể dị hợp sẽ giảm đi và đồng hợp có khả năng tăng lên. Bên cạnh đó, trong giống sẽ bao gồm các dòng, mỗi dòng sẽ có những đặc điểm chung cùng đặc điểm di truyền riêng khác với những dòng còn lại.
Hiệu quả của phương pháp lai kinh tế được thể hiện qua sự khác biệt của mỗi dòng về kiểu gen bởi nó chính là yếu tố quyết định cho sự xuất hiện ưu thế lai. Vì thế, nếu sự khác biệt quá lớn thì khi tiến hành lai giống sẽ không mang lại hiệu quả như mong muốn.
Bên cạnh đó thì tìm hiểu lai kinh tế là gì, các bạn sẽ nhận thấy được sự phối hợp cao giữa các dòng cùng công tác chọn giống sẽ phải đi theo một hướng riêng. Nếu không đi theo dòng nhất định thì hiệu quả sẽ trở nên kém và năng suất, chất lượng không cao. Do vậy, bạn sẽ không thể tạo ra những dòng lai kinh tế tốt nếu không chọn ra được những dòng giống tốt.
Thực tế hiện nay, hiệu quả của lai nhiều dòng hoàn toàn vượt trội hơn so với nhân giống theo phương pháp thuần chủng. Do vậy, lai giống chủ yếu sẽ được dùng để tạo những cá thể có cá tính di truyền pha trộn sở hữu ưu thế lai cao nhất, con lai F1 được sở hữu những đặc tính nổi bật từ giống thuần chủng.
Trên đây là những nội dung cơ bản về phép lai kinh tế. Hi vọng các bạn đã hiểu được lai kinh tế là gì cùng những ứng dụng của nó. Nếu còn gì chưa rõ về vấn đề này, các bạn hãy để lại bình luận bên dưới cho chúng mình biết nhé.
