Nhân đạo luôn là một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, được trao truyền từ đời này qua đời khác. Vậy lòng nhân đạo là gì? Có ý nghĩa biểu hiện gì trong cuộc sống? Cùng Palada.vn đi tìm câu trả lời nhé!
Tóm tắt
- 1 Lòng nhân đạo là gì?
- 2 Chủ nghĩa nhân đạo là gì?
- 3 Giá trị nhân đạo trong văn học là gì?
- 4 Biểu hiện của nhân đạo trong đời sống và trong văn chương
- 5 Nhân đạo là một đạo lí tốt đẹp của con người. Là thước đo để đánh giá sự văn minh và tiến bộ của toàn xã hội. Vậy biểu hiện của nhân đạo trong đời sống và trong văn chương là gì?
- 6 Tại sao con người cần có lòng nhân đạo?
- 7 Các hành vi đáng lên án “núp bóng” nhân đạo để trục lợi
Lòng nhân đạo là gì?
Nhân đạo chính là giá trị cao đẹp, thể hiện tình yêu thương và ý thức tôn trọng, là một đức tính quý báu của con người.
Người có lòng nhân nhân đạo luôn có những suy nghĩ, việc làm hướng đến cộng đồng, vì mọi người, bằng tất cả tình yêu thương và sự tôn trọng.
Những giá trị nhân đạo thường được các nhà thơ, nhà văn lồng ghép khéo léo và tinh tế trong những tác phẩm văn học của mình
Chủ nghĩa nhân đạo là gì?
Chủ nghĩa nhân đạo là một đạo lý tốt đẹp về cái thiện, lòng tốt và nhân ái đến toàn thể loài người một cách vô tư. Chủ nghĩa nhân đạo là một khái niệm luôn có tính toàn thể. Theo đó, không ai nên kỳ thị người khốn khổ hoặc bị hành hạ vì lý do giới tính, dân tộc, đẳng cấp, thiên hướng tình dục, tuổi, tôn giáo, hay quốc tịch.
Chủ nghĩa nhân đạo cũng chính là sự chấp nhận tất cả mọi người chỉ vì là con người và bỏ những quan điểm xã hội, thành kiến và thói quen phân biệt chủng tộc.
Giá trị nhân đạo trong văn học là gì?
Giá trị nhân đạo chính trong văn học được tạo nên từ cảm giác của nhà văn thông qua sự miêu tả chi tiết nhân vật, sự việc. Qua đó, thể hiện nỗi xót thương của người với người, nỗi đau của những số phận bất hạnh hoặc khó khăn trong xã hội.
Thông qua tác phẩm văn học của mình, các tác giả còn thể hiện giá trị nhân đạo bằng sự tôn trọng, sự sẻ chia đối với những nét đẹp trong tâm hồn của những mảnh đời bất hạnh, gặp nhiều bi kịch trong cuộc sống. Từ đó khởi dậy sự lạc quan, những niềm tin vươn lên trong cuộc sống để vượt qua khó khăn, nghịch cảnh.
Một số tác phẩm thể hiện tinh thần và giá trị nhân đạo nổi tiếng trong chương trình Ngữ văn lớp 11, 12 có thể kế đến như: Vợ chồng A Phủ, Truyện Kiều, Vợ nhặt, Chiếc thuyền ngoài xa, Chí phèo,…
Biểu hiện của nhân đạo trong đời sống và trong văn chương
Nhân đạo là một đạo lí tốt đẹp của con người. Là thước đo để đánh giá sự văn minh và tiến bộ của toàn xã hội. Vậy biểu hiện của nhân đạo trong đời sống và trong văn chương là gì?
Biểu hiện trong đời sống
Dù sống trong thời bình, nhưng xung quanh chúng ta vẫn có không ít những hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn, bất hạnh. Những mảnh đời bất hạnh do hậu quả của chiến tranh, thiên tai, bệnh tật hay bị bạo hành, ngược đãi…
Những người này đặc biệt cần đến sự cảm thông, sẻ chia của xã hội bằng những việc làm cụ thể như nhường cơm sẻ áo, chung tay góp sức sẻ chia về vật chất và tinh thần để những hoàn cảnh ấy có thể vượt qua những bất hạnh của mình.
Biểu hiện thực tế bằng những phong trào thiện nguyện liên tục được các cá nhân, tổ chức thực hiện trên khắp cả nước, đều đặn theo thông lệ hàng năm; Phong trào giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam, chia sẻ khó khăn với vùng cao, giúp đỡ đồng bào lũ lụt…với những việc làm thiết thực
Một số chương trình thiện nguyện nhân ái có thể kể đến như “Trái tim cho em”, “Ngôi nhà ước mơ”, “Vượt lên chính mình”,…Phong trào hiến máu tình nguyện…
Những phong trào thiện nguyện ấy đã lan tỏa tình yêu thương, tạo hiệu ứng tốt trong xã hội và phát huy được truyền thống nhân đạo tốt đẹp của dân tộc.
Biểu hiện trong văn học
Văn học là tấm gương phản chiếu thời đại và tư tưởng của con người. Giá trị nhân đạo trong tác phẩm văn học từ xưa tới nay thường được biểu hiện ở các phương diện sau.
- Thứ nhất, tố cáo xã hội, đẩy con người vào những đau khổ, những bi thương, qua đó phê phán đến một vấn đề nào đó trong xã hội.
Ví dụ tiêu biểu là Tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao. Chí Phèo – từ một con người hiền lành, lương thiện đã bị bá Kiến đẩy vào tù oan, bị đày đọa, chịu nhiều ấm ức, Chí phèo đã biến thành kẻ lưu manh với nội tâm quỷ dữ..
Giá trị nhân đạo mà tác giả muốn thể hiện qua tác phẩm này là lên án cái xã hội tàn ác, bất công đã đẩy người thiện lương đến bờ vực tha hóa
- Thứ hai, ca ngợi vẻ đẹp phẩm chất, tâm hồn của con người trong cái nghịch cảnh khó khăn. Nó cũng chính là một trong những tấm gương mà chúng ta cần học tập theo.
Trong tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao, chúng ta thấy vẻ đẹp tâm hồn của những con người bị vùi dập. Đâu đó trong con quỷ dữ Chí phèo vẫn có sự thiện lương, vẫn còn những khát khao bình dị của chàng trai cày hiền lành năm xưa. Khi ăn bát cháo hành Thị Nở nấu, Chí Phèo đã mơ hồ nghĩ về một cuộc sống bình dị trong lao động- chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải…Cuộc sống bình dị ấy chính là khát khao của người nông dân lương thiện
Ở nhân vật Thị Nở, bên trong hình hài xấu “ma chê quỷ hờn” và tính cách “dở hơi” ấy là một tâm hồn rất phụ nữ, đã cảm hóa được “con quỷ dữ” trong Chí Phèo, giúp hắn nhận ra sự tha hóa của chính mình và nhen nhóm khát vọng hoàn lương trong con người hắn.
Nhà văn với cái nhìn đầy tính nhân đạo đã nhìn thấy được vẻ đẹp tâm hồn trong những con người ấy.
- Thứ ba, thể hiện lòng thường cảm và sự bệnh vực với những người yếu thế. Thông qua đó, tố cáo tội ác của các tầng lớp xã hội cũ.
Trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài, người đọc thấy được sự đồng cảm của nhà văn dành cho nhân vật Mị, khi bị bắt về làm vợ, làm con dâu gạt nợ cho nhà thống lý. Nhà văn đồng cảm với nhân vật, nói lên tiếng lòng của nhân vật để rồi người đọc cảm thấy day dứt cùng số phận bất hạnh của nhân vật. Họ cảm thấy cần phải làm một điều gì đó để thay đổi số phận của những con người đau khổ này.
- Thứ tư, giá trị nhân đạo trong tác phẩm thể hiện ở khát vọng đổi thay, chỉ ra lối thoát cho nhân vật
Kết thúc Vợ chồng A Phủ, Mị và A Phủ đã trốn khỏi nhà A Sử để đi theo cách mạng. Từ đây, một cuộc sống mới tốt đẹp hơn đã đến với các nhân vật của ông. Chính tác giả đã vạch ra đường đi nước bước cho các nhân vật của mình tìm đến với hạnh phúc.
Tại sao con người cần có lòng nhân đạo?
Như đã nói, nhân đạo là phẩm chất đạo đức tốt đẹp cần có ở mỗi người.
- Có lòng nhân đạo, cuộc sống sẽ trở nên tốt đẹp hơn, người với người gần xích lại gần nhau hơn trong sự cảm thông, sẻ chia và thấu hiểu.
- Khi chúng ta trao đi yêu thương, chúng ta sẽ nhận về yêu thương và hạnh phúc. Cuộc sống của bản thân chúng ta cũng vì thế mà trở nên ý nghĩa hơn, luôn tràn đầy niềm tin và sự yêu đời.
- Với lòng nhân đạo sẵn có trong mỗi người, chắc chắn xã hội này sẽ ngày càng trở nên tốt đẹp.
Các hành vi đáng lên án “núp bóng” nhân đạo để trục lợi
Bên cạnh những việc làm thiện nguyện giúp đỡ những mảnh đời thiếu may mắn trong cuộc sống thì cũng có không ít những cá nhân, tập thể vì quyền lợi mà sẵn sàng mượn danh làm từ thiện để trục lợi. Các hành vi đáng lên án có thể kể ra như:
- Tự lập quỹ hỗ trợ trẻ em, trên Fanpage đăng các bài viết kêu gọi cộng đồng chung tay đóng góp, giúp đỡ những mảnh đời có hoàn cảnh khó khăn. Tuy nhiên, toàn bộ số tiền kêu gọi được từ các nhà hảo tâm đã bị đối tượng “bỏ túi”.
- Nhiều đối tượng còn biến mình thành nạn nhân, như bị bệnh hiểm nghèo, có người thân bị bệnh hiểm nghèo cần tiền điều trị,…để kêu gọi sự thương xót của cộng đồng. Tuy nhiên, số tiền ủng hộ mà các đối tượng nhận được đều không được sử dụng vào mục đích nhân đạo.
Chỉ số ít những biểu hiện tiêu cực nêu trên cũng đã làm lung lay niềm tin vào những việc làm mang tính nhân đạo. Chúng ta cần phải tỉnh táo, sáng suốt trước những chiêu trò trục lợi trên.
Qua bài viết trên, hi vọng bạn đã hiểu được lòng nhân đạo là gì, biểu hiện, ý nghĩa của giá trị nhân đạo trong cuộc sống. Hãy sống bằng cái nhìn vị tha, bao dung, chia sẻ và giàu tình yêu thương đối với những người xung quanh chúng ta. Cho đi là nhận lại, khi bạn giúp đỡ mọi người, bạn sẽ có được sự bình an trong tâm hồn, niềm hạnh phúc và thấy cuộc đời này thật đáng yêu, đáng trân quý biết bao.
