Nhu cầu của con người là một khía cạnh quan trọng trong quá trình đề ra kế hoạch quản lý tài chính cá nhân giúp chúng ta định hình mục tiêu, ưu tiên thu nhập của mình một cách thông minh. Trong bài viết sau, Palada.vn sẽ giúp bạn hiểu được nhu cầu là gì cùng sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn, từ đó đưa ra quyết định thông minh về chi tiêu, tiết kiệm, đầu tư.
Nhu cầu là gì?
Nhu cầu là những chi phí cơ bản và cần thiết trong cuộc sống của chúng ta, bao gồm các khoản chi để duy trì được sinh hoạt hàng ngày, bảo vệ sức khỏe và thực hiện công việc cố định. Nói cách khác, nhu cầu là những thứ mà một người bắt buộc phải có, không thể thiếu được.
Những nhu cầu cơ bản của con người được thể hiện qua tháp nhu cầu của Maslow. Đây là một lý thuyết trong tâm lý học đề xuất bởi nhà tâm lý học Abraham Maslow vào những năm 1940 – 1950. Tháp nhu cầu của Maslow mô tả các đặc điểm nhu cầu của con người theo một cấp bậc từ nhu cầu cơ bản nhất đến nhu cầu cao.
Tháp nhu cầu của Maslow bao gồm các cấp bậc sau đây, từ cơ bản nhất đến cao nhất:
Nhu cầu sinh lý: Đây là nhu cầu ở mức cơ bản nhất của con người, bao gồm nhu cầu về thức ăn, nước uống, giấc ngủ, sinh sản và các nhu cầu sinh tồn khác.
Nhu cầu an toàn: Sau khi các nhu cầu sinh lý được đáp ứng, con người có nhu cầu cảm thấy an toàn và bảo vệ. Điều này bao gồm nhu cầu về an ninh vật chất, an ninh công việc, an ninh tài chính, sự ổn định và sự bảo vệ.
Nhu cầu xã hội: Khi các nhu cầu cơ bản được đáp ứng, con người có nhu cầu tương tác xã hội và tình cảm. Đây là nhu cầu về tình yêu, tình bạn, gia đình, cộng đồng và mối quan hệ xã hội.
Nhu cầu công việc và thăng tiến: Khi con người cảm thấy an toàn và có mối quan hệ xã hội ổn định, nhu cầu về sự phát triển cá nhân, công việc và thăng tiến trong sự nghiệp trở nên quan trọng. Đây là nhu cầu về thành công, đánh giá công việc và phát triển cá nhân.
Nhu cầu tự thể hiện: Đây là cấp độ cao nhất trong tháp nhu cầu của Maslow. Khi các nhu cầu cơ bản và nhu cầu về công việc được đáp ứng, con người có nhu cầu tìm kiếm sự thể hiện bản thân, khám phá tiềm năng cá nhân.
Theo Maslow, con người sẽ tập trung vào đáp ứng các nhu cầu ở cấp bậc thấp hơn trước khi chuyển sang các cấp bậc cao hơn trong tháp nhu cầu.
Mong muốn là gì?
Mong muốn là những thứ mà bạn chọn mua, nhưng có thể sống thiếu chúng và không thiết yếu. Mong muốn của mỗi người thay đổi tùy theo sở thích cũng như là khả năng tài chính của họ. Dưới đây là một số ví dụ về sự mong muốn:
Giải trí: Bao gồm việc mua vé xem phim, xem biểu diễn, vé vào công viên hoặc tham gia các hoạt động giải trí khác.
Ăn ngoài: Chi tiêu cho các bữa ăn tại nhà hàng hoặc mua đồ ăn nhanh.
Du lịch: Chi phí liên quan đến các chuyến du lịch, nghỉ mát hay đi chơi.
Thiết bị điện tử: Mua các thiết bị mới dù thiết bị cũ vẫn dùng được như điện thoại di động, máy tính bảng, laptop.
Đăng ký thành viên: Chi trả cho các dịch vụ đăng ký hàng tháng như Netflix, Spotify, sách, các gói thành viên của câu lạc bộ.
Quần áo mới: Mua quần áo, giày dép hay các phụ kiện thời trang mới.
Mong muốn không phải là điều xấu, ngược lại chúng có thể giúp bạn đạt được mục tiêu quan trọng như duy trì mối quan hệ, tìm thấy niềm vui trong cuộc sống hoặc duy trì sức khỏe tinh thần. Tuy nhiên, chúng không phải là những yếu tố cần thiết cho sự tồn tại. Nếu tình hình tài chính không cho phép, bạn nên xem xét để cắt giảm các khoản mong muốn đó.
Sự khác biệt giữa mong muốn và nhu cầu của con người
Sự khác biệt chính giữa nhu cầu và mong muốn là:
Khái niệm: Nhu cầu là những yếu tố cần thiết để duy trì sự sống, như thức ăn, nước uống, chỗ ở và quần áo. Mong muốn là những điều mà chúng ta muốn có để làm cuộc sống thêm thoả mãn, thú vị.
Mức độ cần thiết: Nhu cầu là những yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống, trong khi mong muốn không ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại của chúng ta.
Sự thay đổi: Nhu cầu là những yếu tố cơ bản và khó có thể thay đổi, trong khi mong muốn có thể thay đổi theo thời gian, tình huống, sở thích, sự phát triển cá nhân.
Tính cá nhân: Mọi người có những nhu cầu cơ bản giống nhau như thức ăn, nước uống, chỗ ở và được an toàn. Tuy nhiên, mong muốn có thể khác nhau, vì mỗi người lại có những quan điểm, ưu tiên riêng. Những mong muốn này có thể phụ thuộc vào văn hóa, môi trường sống và sở thích cá nhân.
Ví dụ: Nếu bạn đặt câu hỏi “Tôi có thể tồn tại nếu không mua một chiếc xe hơi không?”.
– Nếu câu trả lời là “Tôi có thể sống và tồn tại mà không cần chiếc xe hơi, tôi có thể đi xe bus”, thì việc mua một chiếc xe hơi là một mong muốn.
– Tuy nhiên, nếu câu trả lời là “Không, tôi không thể sống và tồn tại mà không có chiếc xe hơi, vì tôi cần nó để đi làm 50km hàng ngày”, thì việc mua một chiếc xe hơi là nhu cầu cần được đáp ứng.
Hiểu được sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn giúp chúng ta xác định và quản lý chi tiêu một cách thông minh. Chúng ta cần đảm bảo rằng các nhu cầu cơ bản được đáp ứng trước khi xem xét đáp ứng các mong muốn không thiết yếu.
Vậy là chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu nhu cầu là gì cùng sự khác biệt giữa nhu cầu và mong muốn. Bằng cách đáp ứng cả nhu cầu và mong muốn một cách cân bằng, chúng ta có thể tạo ra sự hài lòng và đạt được sự thịnh vượng trong cuộc sống.
