Nước cường toan là gì? Hỗn hợp gồm những gì? Dùng để làm gì? Cách tách vàng từ nước cường toan như thế nào? Cùng Palada.vn tìm hiểu về loại nước ứng dụng để tách vàng này nhé.
Tóm tắt
Nước cường toan là gì?
Nước cường toan (còn gọi là nước cường thủy) tên tiếng Anh là Aqua Regia, là hợp chất có tính ăn mòn mạnh, ở thể lỏng, màu vàng và dễ bay hơi
Nước cường toan để làm gì?
Nước cường toan được dùng để tinh chế vàng và phục vụ cho một số phân tích quá trình.
Nhờ có tính khử mạnh nên nước cường toan thường dùng trong những phản ứng với vàng, bạch kim. Đây là 2 kim loại rất khó bị hòa tan trong các dung dịch axit khác.
Tuy nhiên, không phải kim loại nào cũng sẽ bị hòa tan bởi nước cường toan, chẳng hạn như: iridi, tantali,…
Tách vàng từ nước cường toan
Phản ứng tách vàng từ nước cường toan như sau:
- Au (rắn) + 3 NO3- (dung dịch) + 6 H+ (dung dịch) → Au3+ (dung dịch) + 3 NO2 (khí) + 3 H2O (lỏng)
- Au3+ (dung dịch) + 4 Cl- (dung dịch) → AuCl4- (dung dịch)
Trường hợp sản phẩm tạo thành là nitơ monoxit sẽ có phản ứng như sau:
- Au (rắn) + NO3- (dung dịch) + 4 H+ (dung dịch) → Au3+ (dung dịch) + NO (khí) + 2 H2O (lỏng)
Axit nitric (chất oxy hóa mạnh): hòa tan lượng rất nhỏ vàng, tạo thành những ion Au3+, kết tủa vàng từ nước cường toan
Axit clohiđric: có các ion Cl- kết hợp với Au3+ tạo thành anion clorua rat AuCl4-.
Vì phản ứng với axit clohiđric (HCl) là phản ứng hoàn toàn nên các ion vàng sẽ kết hợp hết với ion clo, cho phép quá trình oxy hóa tiếp tục diễn ra. Nhờ đó mà có thể hòa tan Au bằng nước cường toan. Thêm vào đó, vàng (Au) có thể sẽ bị oxy hóa bởi các gốc clo tự do.
Công thức nước cường toan
Nước cường toan được tạo thành bằng cách trộn lẫn 2 dung dịch HCl (axit clohidric đậm đặc) và HNO3 (axit nitric đậm đặc) theo tỷ lệ 3:1.
Công thức nước cường toan như sau:
Au + HNO3 + 3HCl => AuCl3 + 2H2O + NO (khí NO bốc hơi)
Nước cường toan là hỗn hợp gồm AuCl3, H2O và khí NO bốc hơi
Nước cường toan có độc không?
Vì là một hợp chất axit cực kỳ mạnh nên nước cường toan rất là nguy hiểm. Khi tiếp xúc với nước cường toan, cần sử dụng các dụng cụ bảo hộ.
Phản ứng nhiệt nhôm là gì?Trường hợp nào xảy ra phản ứng nhiệt nhôm
Chất lưỡng tính là gì? Các chất lưỡng tính và cách phân loại
Lưu ý an toàn khi pha chế và sử dụng nước cường toan
Việc sử dụng nước cường toan có liên quan đến phản ứng của 2 loại axit mạnh, tạo ra nhiệt và hơi độc. Vì vậy, người dùng cần tuân thủ nghiêm chỉnh các quy trình an toàn khi sử dụng loại nước này, bao gồm:
- Khi thao tác, thực hiện theo trình tự cho HNO3 vào HCl, tuyệt đối không được thực hiện ngược lại.
- Chỉ sử dụng dung dịch cường toan bên trong tủ hút, đậy nắp càng chặt càng tốt để hút hơi và bảo vệ con người khỏi bị thương trong trường hợp lọ thủy tinh hoặc bắn tung tóe.
- Chuẩn bị đủ khối lượng 2 axit cần thiết cho phản ứng.
- Đảm bảo khử trùng sạch sẽ dụng cụ thủy tinh. Không sử dụng bất kỳ dụng cụ thủy tinh nào bị nhiễm hóa chất có chứa liên kết CH.
- Không sử dụng dung dịch tạo thành trên bất kỳ vật liệu nào chứa chất hữu cơ để hạn chế tối đa việc tạo ra thêm các phản ứng mạnh.
- Đeo kính bảo hộ, đeo găng tay bảo hộ, mặc áo khoác theo yêu cầu của phòng thí nghiệm.
- Nếu bạn bị dính bất kỳ giọt axit nào ra da, hãy nhanh chóng lau sạch và rửa sạch với thật nhiều nước.
- Nếu không may làm đổ axit lên quần áo, hãy giặt lại với nước.
- Nếu hít phải khí sau phản ứng, bạn hãy di chuyển ngay đến nơi có không khí thoáng.
- Nếu dung dịch bắn vào mắt, hãy sử dụng nước rửa mắt và đến cơ sở y tế gần nhất để sơ cứu.
- Nếu nuốt phải dung dịch, bạn hãy súc miệng bằng nước nhiều lần cho đến khi đảm bảo hết sạch dung dịch trong miệng.
- Bảo quản dung dịch nước cường toan ở nơi thoáng mát, không lưu trữ trong thời gian dài
- Tuyệt đối không cất giữ nước cường toan trong bình có nắp đậy, vì áp suất tích tụ bên trong lớn có thể làm vỡ bình chứa, gây nguy hiểm cho môi trường xung quanh.
Trên đây là những thông tin về nước cường toan, ứng dụng và cách tách vàng từ nước cường toan. Loại nước này có nhiều ứng dụng trong khoa học, tuy nhiên cũng là một dung dịch có khả năng gây nguy hiểm cho cong người. Vì vậy, hãy tuân thủ nghiêm các quy định an toàn khi điều chế và sử dụng nước cường toan nhé.
