“Ông kẹ” hay “ông ba bị” là những nhân vật thường được sử dụng như một cách để hù dọa trẻ con về những hành vi không tốt. Vậy ông ba bị, ông kẹ là ông ai mà lại bị đem ra để dọa trẻ? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nguồn gốc để xem ông ba bị có ngoài đời thật không nhé.
Tóm tắt
Ông kẹ là ai, ông ba bị là ai?
Ông kẹ hay ông ba bị là những nhân vật hư cấu thường được người lớn sử dụng để hù dọa trẻ em, nhằm khuyến khích đứa trẻ ngoan ngoãn và nghe theo lời người lớn. Chúng thường được miêu tả là các sinh vật quái dị mà hình dạng có thể khác nhau theo từng vùng văn hóa.
Nhiều cha mẹ thường cảnh báo con cái rằng nếu không ngoan, ông kẹ sẽ đến và bắt con đi. Trong tưởng tượng của trẻ em, ông ba bị được mô tả với hình dạng kỳ quái như “đeo 3 cái bị có 9 quai, 12 con mắt, chuyên đi bắt trẻ con,” tương tự như mẹ mìn.
Theo “Việt Nam tự điển” của Khai Trí Tiến Đức (1931), trang 21, định nghĩa của ông ba bị là “tên gọi một người quái dị được bịa ra để đe dọa trẻ em” và có nghĩa bóng là “sự xấu xí, tồi tàn”.
Trong “Từ điển tiếng Việt” – Trung tâm Từ điển học (2007) do Hoàng Phê chủ biên lại định nghĩa ông ba bị là “một loại quái lạ mà người ta bịa ra để đe dọa trẻ em, có chín quai, 12 con mắt”.
Dù trong bất kỳ định nghĩa nào, thì ông kẹ hay ông ba bị cũng xuất hiện một cách chung chung chỉ là “hình người quái dị” mà không có mô tả cụ thể về tính chất quái dị hay đáng sợ của chúng.
Sự tích ông ba bị bắt cóc trẻ con
Sự tích ông ba bị bắt cóc trẻ con là một trong những câu chuyện dân gian phổ biến nhất ở Việt Nam. Ông ba bị được miêu tả là một nhân vật gây sợ hãi, với hình dạng xấu xí và đáng sợ, đeo 3 cái bị có 9 quai và 12 con mắt. Theo truyền thuyết, nhân vật này có thú vui bắt cóc những đứa trẻ hư, trở thành một thứ đáng sợ trong tâm trí các em nhỏ.
Về sự tích ông ba bị, theo nhiều nhà nghiên cứu vào năm 1608 đã xảy ra một mùa mất mùa lớn trên khắp miền Bắc Việt Nam, dẫn tới tình trạng bắt cóc trẻ em gia tăng. Hình tượng ông ba bị cũng xuất hiện trong thời kỳ này.
Theo các mô tả thì ông ba bị là một người đàn ông cao to, da đen và xấu xí, mang theo ba cái bị lớn. Ông ta thường bắt cóc những đứa trẻ hư, không cho chúng trở về sống cùng cha mẹ nữa.
Có câu chuyện lại kể rằng, do tình trạng mất mùa, nhiều người đã đi bắt cóc trẻ em để bán chúng nhằm kiếm tiền. Họ thường đi thành những nhóm 6 người, mỗi nhóm nhỏ có hai người mang theo một cái túi lớn, do đó được gọi là “ba bị”. Mỗi cái bị lại có 3 quai, nên cả nhóm 6 người này được gọi là “9 quai 12 con mắt”.
Chúng thường đến các làng ven biển, rình rập để bắt những đứa trẻ lang thang đang chơi đùa. Sau khi bắt được đứa trẻ, chúng nhanh chóng chạy lên thuyền và biến mất.
Tình trạng này gây ra nhiều sự đau đớn và sợ hãi cho các gia đình bị ảnh hưởng xung quanh đó. Vì vậy sau này người dân đã sử dụng hình tượng “ông ba bị” xấu xí và đáng sợ để răn đe trẻ em, nhằm ngăn chặn các tình huống đáng sợ đó.
Thực tế không chỉ ở Việt Nam mà rất nhiều quốc gia trên thế giới cũng sử dụng các nhân vật xấu xí và đáng sợ để dọa trẻ em. Ví dụ, Ocu là một quái vật trong truyền thuyết Thổ Nhĩ Kỳ, Torbalan là một nhân vật dân gian ở Bulgaria, Ubeme là một linh hồn đáng sợ ở Nhật Bản, Babaroga là một yêu quái trong các nước Đông Âu và còn nhiều trường hợp khác.
Vì sao người ta lại dùng hình ảnh ông kẹ để dọa trẻ con ngủ?
Người ta sử dụng hình ảnh ông ba bị dọa trẻ con ngủ vì nhân vật này được tưởng tượng với ngoại hình đáng sợ và khủng khiếp. Trẻ em có trí tưởng tượng mạnh mẽ và nhận thức non nớt, do vậy dễ tin vào những điều kỳ lạ và siêu nhiên. Hình ảnh ông kẹ, ông ba bị với 9 quai và 12 con mắt đã được biến tấu và trở thành một biểu tượng của sự ác độc và đáng sợ.
Việc sử dụng ông kẹ như một hình tượng đáng sợ cũng có tác dụng giáo dục trẻ em. Câu chuyện về ông ba bị được truyền miệng từ đời này sang đời khác như một cách để cảnh báo trẻ em về những nguy hiểm có thể xảy ra nếu không nghe lời. Điều này giúp lũ trẻ hiểu rõ hơn về những hành vi đúng và sai, đồng thời giúp rèn luyện ý thức, kỷ luật của trẻ.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần lưu ý rằng việc sử dụng hình ảnh ông kẹ để đe dọa trẻ con cần được thực hiện một cách cẩn thận không gây tổn thương tâm lý cho trẻ. Trẻ em cần được hướng dẫn và giải thích một cách đúng đắn về sự hợp lý của những câu chuyện đáng sợ như vậy, đồng thời cung cấp cho chúng sự an toàn và niềm tin trong môi trường gia đình – xã hội.
Vừa rồi là những giải thích về ông kẹ là ai và nguồn gốc của ông kẹ, ông ba bị. Có thể nói rằng nhân vật này đưa chúng ta trở về với quá khứ, tuy nhiên cũng cần áp dụng một cách đúng đắn để đứa trẻ nhà mình trở nên ngoan hơn mà không bị ảnh hưởng xấu đến tâm lý. Chúc các bạn áp dụng thành công và hãy đón đọc những nội dung tiếp theo của chúng tôi nhé.
