Cấu tứ trong thơ văn mang tính nghệ thuật, thể hiện dụng ý của tác giả. Vậy Cấu tứ là gì? Cách xác định cấu tứ trong thơ như thế nào? Cùng palada.vn tìm hiểu thông qua các ví dụ về cấu tứ thơ qua bài viết này nhé.
Cấu tứ là gì?
Cấu tứ là một yếu tố nghệ thuật, là linh hồn của tác phẩm văn học. Cụ thể, cấu tứ là cách mà tác giả bố trí từng ý, từng câu trong tác phẩm văn học, tạo thành mạch chuyển đổi ý tưởng và cảm xúc trong bài một cách mạch lạc.
Cấu tứ được hình thành từ những suy nghĩ về một triết lý nhân sinh nào đó để tạo thành ý. Ý lại vận động và phát triển để thành tứ. Đến đây, tác giả sẽ phải suy ngẫm và lựa chọn cách để tổ chức, sắp xếp “tứ” theo cách riêng, đặc sắc nhất để tạo nên một tác phẩm đạt hiệu quả nghệ thuật cao nhất.
Cách xác định cấu tứ trong thơ
Để xác định được cấu tứ trong thơ, đầu tiên cần phải dựa vào nhan đề của bài thơ, số từ trong câu thơ, nhịp điệu các dòng thơ, từ bắt đầu và từ kết thúc. Để xác định cấu tứ được rõ nét và không bị bỏ sót cấu tứ trong bài, chúng ta cần xét tới hình ảnh của bài thơ: bắt đầu với hình ảnh nào? Có những hình ảnh nào tiếp tục xuất hiện, kết thúc bằng hình ảnh nào. Từ đó sẽ xác định được trình tự sắp xếp từ ngoài vào trong và từ xa đến dần của bài thơ.
Để hiểu rõ hơn về cách xác định cấu tứ trong thơ, chúng ta cùng tìm hiểu qua ví dụ về cấu tứ trong thơ dưới đây.
Ví dụ: Xét cấu tứ trong bài thơ Hương thầm
Cấu tứ bài thơ này thể hiện rõ qua việc phân chia số câu trong từng đoạn thơ. Bài thơ được chia thành 7 đoạn với số câu thơ không đồng đều, không theo quy tắc nào cả. Thế nhưng các đoạn văn lại sắp xếp hợp lý, tạo nên mạch liên kết và diễn đạt đầy đủ các ý mà tác giả muốn truyền đạt.
Nhan đề “hương thầm” chính là mùi hương của hoa bưởi. Tác giả đã ẩn dụ hương bưởi để làm biểu tượng cho mối tình thầm lặng nhưng đầy nồng nàn của cô gái trong thời chiến. Để diễn đạt đủ cấu tứ, một loạt hình ảnh được tác giả miêu tả như hình ảnh đôi bạn ngồi lặng im trong phòng, mắt nhìn nhau rồi lại quay đi, hình ảnh cây bưởi với hương thơm ngát, cô gái e ấp giấu chùm hoa sau chiếc khăn tay. Và chính mùi “hương thầm” đó đã tạo nên không khí lãng mạn nhưng lại đầy bối rối cho tình yêu của người lính.
Vai trò của cấu tứ
Có thể thấy, cấu tứ là một phương diện quan trọng trong sáng tác văn học, là linh hồn của tác phẩm. Nó tạo nên phong cách nghệ thuật và thể hiện quan điểm của tác giả. Khi xác định cấu tứ, cần kết hợp với việc phân tích hình ảnh để làm nổi bật lên cấu tứ của tác phẩm. Điều này đóng vai trò quan trọng giúp xác định chính xác và giữ trọn cảm xúc xuyên suốt quá trình phân tích, tránh trường hợp bỏ sót những điểm mấu chốt quan trọng, ảnh hưởng đến cấu tứ của tác phẩm.
Thơ 8 chữ là thể thơ gì? Cách ngắt nhịp, gieo vần thể thơ 8 chữ
Trên đây là những thông tin giải thích Cấu tứ là gì? Cách xác định cấu tứ trong thơ thông qua các ví dụ minh họa. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, các bạn có thể biết cách xác định chính xác cấu tứ của tác phẩm văn thơ, phân tích hình ảnh nghệ thuật và bám sát cảm xúc của tác phẩm.
