Người ta nói rằng chất xám quyết định trí thông minh của một người. Vậy chất xám là gì? chất xám có chức năng gì? Làm cách nào để tăng chất xám trong não? Cùng tìm hiểu với Palada.vn qua bài viết sau nhé.
Tóm tắt
Chất xám là gì?
Chất xám là thành phần thiết yếu của não bộ chứa nhiều tế bào thần kinh và mao mạch.
Chất xám đảm nhận vai trò đảm bảo chức năng nhận thức, học tập, trí nhớ, sự chú ý và kiểm soát cơ bắp. Suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác và sự sa sút trí tuệ thường liên quan đến việc bị giảm chất xám, được gọi là teo. Vì vậy, về mặt nào đó, số lượng chất xám tỉ lệ thuận với độ thông minh.
Chất xám ở đâu? Cấu trúc của chất xám
Chất xám gồm tế bào thần kinh không có myelin và các tế bào khác của hệ thần kinh trung ương. Nó có ở trong thân não, thân não và tiểu não, và trong suốt tủy sống
Chất xám được phân bố trên khắp bề mặt bán cầu (vỏ não) và tiểu não (vỏ tiểu não), vùng dưới đồi, sâu trong não, vùng dưới đồi, hạch fundus – bèo sẫm, pons nhạt; nhân hình khuyên, tiểu não (nhân tiểu não sâu – nhân răng, nhân cầu, nhân mái, nhân nút), chất độn thân não (nhân đỏ, chất đen, nhân hình, nhân thần kinh sọ).
Chất xám của tủy sống gọi là cột xám và nó đi xuống tủy sống nằm rải rác trong 3 cột màu xám có hình dạng giống như chữ “h”. Cột hướng về phía trước là cột màu xám phía trước, cột hướng ra đằng sau là cột màu xám phía sau và cột màu xám bên là cột kết nối. Chất xám ở 2 bên trái và phải được nối với nhau bằng điểm nối chất xám. Chất xám của tủy sống bao gồm tế bào gốc và các tế bào thần kinh đệm.
Chất xám có chức năng gì?
Chất chứa hầu hết các tế bào gốc của não, bao gồm các vùng não liên quan đến kiểm soát cơ và nhận thức cảm giác, như thị giác và thính giác, trí nhớ cảm xúc, lời nói, ra quyết định và tự chủ.
Như đã nói, chất xám trong tủy sống được chia thành 3 cột màu xám và có tác dụng tương ứng trên mỗi cột.
- Cột màu xám phía trước chứa đựng các tế bào thần kinh vận động. Các khớp thần kinh này cùng với các interneurons và các sợi trục tế bào di chuyển xuống thành bó hình chóp. Những tế bào này chịu trách nhiệm cho các chuyển động của cơ.
- Cột màu xám phía sau chứa các điểm – nơi chứa các khớp thần kinh cảm giác. Chúng có nhiệm vụ nhận thông tin cảm giác từ cơ thể, bao gồm cảm giác, chạm nhẹ và rung động. Thông tin này được gửi từ thụ thể ở da, xương và khớp thông qua các tế bào thần kinh cảm giác mà phần tế bào gốc của chúng có trong hạch rễ lưng. Thông tin này sau đó được truyền đến sợi trục đến tủy sống ở vùng cột sống, gồm cả vùng lưng và gai.
- Cột xám bên là cột thứ 3 của tủy sống: chất xám của tủy sống được chia thành các lớp khác nhau, được gọi là sừng lưng tủy sống. Sừng ở lưng nhóm chất xám phân theo chức năng của nó.
Cách tăng chất xám
Tuy bạn không thể ngăn chặn việc mất chất xám do tuổi tác, nhưng bạn hoàn toàn có thể làm chậm quá trình đó lại. Việc bổ sung các chất cần thiết cho não chính là cách tăng chất xám, giảm nguy cơ mất trí nhớ hoặc ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Theo Trung tâm Y học Tổng hợp và Bổ sung Quốc gia – NCCIH, các thực phẩm tăng chất xám dưới đây có tác dụng hiệu quả với não bộ:
- Bạch quả. Ginkgo biloba trong bạch quả được phát hiện rằng nó có thể làm chậm quá trình suy giảm nhận thức, đặc biệt là ở những người đã bị gặp phải vấn đề về não do suy giảm nhận thức.
- Axit béo omega-3. Đây là chất thường được sử dụng để giảm suy giảm nhận thức, nhưng tiếc rằng chất này không có nhiều hiệu quả trong việc cải thiện nhận thức ở người lớn tuổi.
- Vitamin E. Loại vitamin này có thể làm chậm lại quá trình suy giảm nhận
Theo Đại học Harvard và Hiệp hội Bệnh Alzheimer của Mỹ, cách tốt nhất để duy trì và tăng chất xám trong não là có một lối sống lành mạnh:
- Tập thể dục thường xuyên. Việc rèn luyện thể thao giữ cho các tế bào thần kinh được cung cấp đủ máu và oxy, đồng thời góp phần hạn chế sự suy giảm nhận thức.
- Kích thích não bộ của bạn bằng các trò chơi trí tuệ. Mặc dù kích thích có thể không làm phát triển thêm các tế bào thần kinh mới nhưng nó có thể phát triển các kết nối giữa các tế bào thần kinh. Ví dụ như tập thể dục trí óc qua việc chơi xếp hình hoặc học điều gì đó mới thông qua việc đọc sách.
- Chơi nhạc: Học chơi nhạc có khả chống lại suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác và cải thiện hiệu suất nhận thức ở người trưởng thành. Âm nhạc kết hợp với khiêu vũ, chơi game và thể dục thúc đẩy sự dẻo dai của thần kinh, tăng cường khả năng ghi nhớ, giảm bớt cảm xúc tiêu cực và cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Đi du lịch: Đi du lịch có thể tăng cường sự linh hoạt và khả năng sáng tạo. Trải nghiệm khung cảnh giúp bạn giao tiếp tốt hơn, có lợi cho trí não.
- Chuyển sang chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải. Những người ăn nhiều trái cây, rau, quả hạch, dầu ô liu và cá ít bị suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ hơn. Chế độ ăn bổ sung chất xám của não gồm ít mỡ động vật và ít muối hơn.
- Không hút thuốc. Hút thuốc lá có thể làm tăng suy giảm nhận thức.
- Duy trì cân nặng hợp lý, kiểm soát huyết áp, lượng đường trong máu.
- Ngủ đủ giấc. Ngủ ít hoặc ngủ không sâu có liên quan đến việc gia tăng các vấn đề về trí nhớ và suy giảm nhận thức.
- Đề phòng bệnh trầm cảm. Trầm cảm không được điều trị kịp thời có liên quan đến suy giảm nhận thức.
- Không lạm dụng rượu. Uống rượu bia quá mức là một yếu tố nguy cơ lớn dẫn đến sự sa sút trí tuệ.
- Ngăn ngừa chấn thương vùng đầu. Chấn thương sọ não có thể g.i.ế.t c.h.ế.t các tế bào thần kinh. Đừng quên đội mũ bảo hiểm khi đi xe hoặc có các biện pháp bảo vệ cùng đầu khi tham gia các hoạt động thể thao.
Ý chí, nghị lực là gì? Biểu hiện, cách rèn luyện ý chí nghị lực
Vậy là bài viết đã vừa giải thích về chất xám là gì, chức năng cũng như cách tăng chất xám. Để tránh mặc sớm các bệnh suy giảm nhận thức, ngay từ hôm nay, hãy tích cực áp dụng các biện pháp tăng chất xám mà chúng tôi vừa hướng dẫn. Nhớ duy trì thực hiện đều đặn để đem lại hiệu quả tối đa nhé.
