Con mẻ là một loại gia vị truyền thống trong nền ẩm thực Việt Nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách làm con mẻ, thậm chí có người còn không biết mẻ là gì. Bài viết hôm nay chúng mình sẽ cùng các bạn tìm hiểu về vấn đề này đồng thời sẽ hướng dẫn cách làm mẻ đơn giản nhất và giới thiệu các món ngon từ con mẻ nhé.
Tóm tắt
Con mẻ là gì?
Con mẻ là một trong những loại gia vị có nguồn gốc từ miền Bắc. Con mẻ có tác dụng gì? Mẻ có mùi thơm nồng, cùng vị chua đặc trưng, thường được sử dụng để làm gia vị trong các món canh chua, món lẩu, bún riêu, các món om, ốc nấu đậu phụ chuối xanh,…
Mẻ chua không đơn thuần chỉ là một gia vị hỗ trợ thêm hương vị đặc trưng cho các món ăn mà còn mang lại nhiều tác dụng cho sức khỏe như: kích thích ngon miệng, tăng tiết dịch vị, bổ sung chất dinh dưỡng có lợi cho đường ruột.
Mẻ chua bao gồm một số thành phần gồm con mẻ, nấm men, acid lactic. Con mẻ trông như thế nào? Con mẻ là một loại tuyến trùng hữu ích tên nematode rất nhỏ nhưng có thể nhìn thấy bằng mắt thường, ngọ nguậy trên bề mặt cơm trong hũ mẻ và thành của dụng cụ chứa.
Thức ăn của con mẻ là nấm men. Chúng có chứa hàm lượng protein rất cao, đóng vai trò hỗ trợ dinh dưỡng.
Những khi không thể mua được mẻ chua làm gia vị cho các món ăn đặc trưng như giả cầy thì sữa chua không đường chứa acid lactic cũng có thể được sử dụng để thay thế.
Cách làm con mẻ, mẻ chua là gì?
Mẻ với mùi chua dịu đặc trưng chính là gia vị làm nên linh hồn của nhiều món ăn Việt. Nuôi mẻ không khó nhưng cần có một số bí quyết.
Để nuôi mẻ không cần đến con mẻ cái thì chúng ta cần một số nguyên liệu đơn giản đó là 1/2 chén gạo và nước.
Có rất nhiều cách nuôi mẻ. Ngày xưa, các bà các mẹ khi muốn gây mẻ thường sang hàng xóm xin bát mẻ cái về cho vào hũ sành, thêm chút cơm nguội đậy kín để trên chạn bát ủ ấm vài ngày lên men chua là được.
Hiện nay, nhịp sống hiện đại hối hả và cả nhiều người ở nước ngoài không có con mẻ cái khiến cho việc gây mẻ cũng cần thời gian và nuôi mẻ cũng công phu hơn.
Yêu cầu đầu tiên là phải dùng lọ thủy tinh hoặc lọ sành sứ sạch để đảm bảo tính thẩm mĩ và an toàn khi gây và nuôi mẻ. Lọ đem rửa sạch, đun tiệt trùng, để khô ráo. Tùy từng loại gạo mà sẽ cho ra màu sắc mẻ hơi khác nhau. Nếu gạo cũ mẻ sẽ hơi ngả vàng, còn gạo mới cho ra mẻ trắng.
Gạo đem vo sạch, cho lượng nước gấp đôi gạo rồi bật chế độ nấu cơm bình thường. Khi nước sôi và hạt gạo nở trong, chắt nước cơm ra để riêng cho nguội. Phần cơm tiếp tục nấu chín, xới ra để nguội.
Cho cơm nguội vào 2 hũ thủy tinh đã vệ sinh sạch, đổ nước cơm lên trên, đậy 1 lớp vải hoặc lưới rồi nắp lại, không vặn chặt để tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển. Đặt lọ ở nơi thoáng, đủ ấm như trên gần bếp giúp cho quá trình lên men nhanh hơn.
Cứ tầm 2 ngày lấy thìa sạch đảo nhẹ cho nước cơm và cơm hòa vào nhau đều. Sau khoảng 2 đến 3 tuần tùy vào thời tiết là mẻ lên men chua thơm dịu. Khi mẻ ngấu dần, có mùi đậm đà hơn là được.
Sau khi đã gây mẻ thành công, cho mẻ vào lọ thủy tinh hoặc sành sứ lớn hơn. Mẻ dễ nuôi, để đảm bảo mẻ không nuôi mẻ bị chết chú ý vài hôm cho mẻ ăn vài ba thìa cơm nguội hoặc bún thừa. Để lọ đựng mẻ ở nơi thoáng mát, không được vặn nắp chặt quá.
Khi lấy mẻ, dùng thìa sạch gạt lớp cơm ở bên trên, lấy phần ngấu bên dưới. Nếu sử dụng không hết, không được cho vào lọ vì sẽ làm vi khuẩn xâm nhập gây hỏng. Khi nào mẻ đầy đem chia ra lọ thủy tinh sạch khác hoặc đem xay nhuyễn cùng chút nước, rất tiện lợi khi nấu ăn.
Để rút ngắn thời gian gây mẻ các bạn có thể cho thêm chút đường giúp cho mẻ lên men nhanh hơn.
Dụng cụ gây và nuôi mẻ cần phải sạch sẽ, sử dụng lọ sành sứ hoặc thủy tinh là tốt nhất để tạo ra cơm mẻ thơm ngon và an toàn.
Nếu dụng cụ nuôi bẩn hoặc mẻ bị đói chết, có mùi khác thường, nấm mốc phát triển thì nên bỏ, gây cơm mẻ mới. Các độc tố từ nấm mốc dễ gây ngộ độc thực phẩm, đau dạ dày và tạo mầm mống gây nên bệnh ung thư.
Bệnh nhân bị bệnh về dạ dày không nên ăn nhiều món từ mẻ.
Mẻ nấu món gì ngon?
Mẻ chua có thể kết hợp với nhiều nguyên liệu để chế biến ra nhiều món ngon khác nhau. Vậy nếu chưa biết mẻ nấu món gì ngon thì các bạn hãy tham khảo một số gợi ý dưới đây nhé.
Bò nhúng mẻ
Sau 1 tuần làm việc bận rộn mà chúng ta được ngồi cùng với gia đình thưởng thức món bò nhúng mẻ thì còn gì bằng. Món ăn này vô cùng thơm ngon hấp dẫn, làm tăng thêm sự khăng khít cho các thành viên.
Nồi nước lẩu với vị chua thanh từ mẻ, 1 chút cay từ ớt khi nhúng bò vào ăn cùng tạo nên hương vị đặc trưng của người Việt. Bạn có thể ăn kèm với các loại rau thơm và bánh tráng để giúp món ăn thêm chuẩn vị nhé.
Bạch tuộc nhúng mẻ
Với nước dùng chua chua ngọt ngọt, món bạch tuộc nhúng mẻ thật sự sẽ khiến bạn phải thích mê.
Bạch tuộc chín vừa tới giòn dai, thoảng mùi hương của các loại rau thơm, vị chua chua ngọt ngọt vô cùng dễ ăn, nếu được ăn kèm với cơm trắng hoặc bún thì còn gì bằng.
Thịt trâu nhúng mẻ
Dưới những làn khói của nước dùng mẻ thanh trong là cà chua và các loại rau ăn kèm khác rất hấp dẫn.
Nước dùng thì có vị chua từ mẻ cùng ngọt từ xương đảm bảo ai cũng thích, thịt trâu chín vừa ăn không quá mềm cũng không quá dai cực kỳ ngon.
Cá nấu mẻ
Tiếp sau đây sẽ là 1 món ăn từ mẻ hấp dẫn lại dễ thực hiện đó là món cá nấu mẻ.
Tô canh có vị chua, ngọt đặc trưng, có rất nhiều loại cá mà bạn có thể nấu kèm sẽ cho bạn 1 hương vị ngọt thơm, béo béo hấp dẫn. Cá nấu mẻ là món ăn vô cùng phù hợp vào những ngày mưa, cả nhà cùng quay quần bên mâm cơm ấm cúng cùng xì xụp húp bát canh cá nóng hổi.
Ốc nấu mẻ
Nếu là một người sành ăn ốc từ các quán lề đường cho đến các nhà hàng sang trọng, chắc hẳn bạn sẽ không bỏ qua món ốc nấu mẻ đúng không nào?
Mẻ chua được hấp cùng với ốc giúp cho khi ăn vào không còn mùi tanh, thay vào đó là vị chua nhẹ cực kì kích thích vị giác. Ốc vẫn giữ được vị ngọt tươi, giòn dai đặc trưng, tất cả khi ăn cùng nhau sẽ cho bạn một món ăn tròn vị thơm ngon.
Lẩu gà nấu mẻ
Bạn đã từng ăn rất nhiều món ăn từ gà vậy thì lẩu gà nấu mẻ bạn đã thử chưa? Món này rất ngon và sẽ phù hợp với khẩu vị của các thành viên gia đình bạn đấy.
Nồi lẩu với nhiều nguyên liệu từ rau thơm, cà chua, ớt đỏ,… trông rất bắt mắt. Thử 1 ít nước dùng cảm thấy có vị chua thanh, ngọt, thịt gà thì chín vừa tới ôi thật mềm ngon. Bạn có thể ăn lẩu gà nấu mẻ cùng 1 ít bún để thưởng thức với gia đình mỗi dịp quây quần nhé.
Ếch nấu mẻ
Thêm một món lẩu nữa từ mẻ cho bạn lựa chọn đây đó là món ếch nấu mẻ. Nồi lẩu ếch với nước dùng hương vị chua thanh nhưng không kém phần đậm đà từ các gia vị được nêm nếm tỉ mỉ sẽ thổi bùng vị giác những ngày chán cơm.
Ếch sau khi nấu mẻ rất chắc thịt, mềm ngon, sẽ cực kì khoái khẩu nếu bạn ăn cùng cơm trắng hoặc bún và chấm với 1 ít nước mắm thì đúng vị cơm nhà làm rồi.
Chân giò nấu mẻ
Nếu là 1 người miền Bắc, chắc hẳn bạn không đã không còn xa lạ gì với món chân giò giả cầy đúng không nào?
Giò lợn béo ngon sau khi chế biến có màu vàng bắt mắt nhờ ướp cùng các nguyên liệu, cũng chính vì thế mà khi ăn vào vô cùng đậm đà khi có vị chua của mẻ, hương thơm của nghệ và sả,… giúp cho món ăn càng tăng thêm hấp dẫn.
Với bài viết vừa rồi chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu con mẻ là gì, cách làm con mẻ cùng một số món ngon hấp dẫn từ mẻ chua. Chúc các bạn áp dụng thành công, hẹn gặp lại trong nhiều nội dung tiếp theo.
