Trong thời đại phát triển, con người cần không ngừng hoàn thiện để theo kịp thế giới. Sự phiến diện trong tư duy cần bị khai trừ nhưng đồng thời chúng ta cũng cần phải tìm hiểu phiến diện là gì để nhìn lại xem bản thân mình có đang mắc phải lối tư duy này hay không. Hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa của từ phiến diện là gì cũng như cách thay đổi suy nghĩ phiến diện trong bài viết dưới đây.
Tóm tắt
Nghĩa của từ phiến diện là gì?
Cách nhìn phiến diện là tính từ dùng để chỉ một mặt, một chiều, một phương diện của sự vật, sự việc nào đó. Do chỉ nhìn một mặt nên góc nhìn phiến diện còn ám chỉ sự không đầy đủ, thiếu sót. Từ trái nghĩa với phiến diện là toàn diện, khách quan, nhìn được nhiều mặt hơn.
Phiến diện thường được sử dụng để nói về góc nhìn, đánh giá của một người đối với một hay nhiều vấn đề nào đó. Cụ thể, họ chỉ xem xét dựa trên một yếu tố mà không nhìn bao quát, tổng thể, toàn diện.
Một trong những câu chuyện nói về góc nhìn phiến diện nổi tiếng nhất chính là “thầy bói xem voi”. Chuyện kể rằng có 5 ông thầy bói quá rảnh rỗi vì không có khách xem bói nên quyết định rủ nhau đi xem voi. Tất nhiên là vì con voi quá to nên ông thì sờ ngà, ông sờ tai, ông lại sờ chân, ông sờ đuôi, ông sờ vòi.
Ông sờ vòi nói con voi sun sun giống đỉa. Ông sờ ngà lại phán con voi cứng cứng như đòn càn. Ông sờ tai nhất định không đồng ý, bảo là giống cái quạt thóc. Ông sờ chân phản bác, bảo con voi sừng sững như cái cột đình. Ông sờ đuôi đinh ninh là nó giống cái chổi sể cùn. Cuối cùng không ai chịu nhịn ai mà 5 ông đánh nhau đến sứt đầu mẻ trán.
Câu chuyện dân gian tuy ngắn nhưng đã nói lên ý nghĩa của phiến diện trong cuộc sống. 5 ông thầy bói mù thì không thể nào nhìn hết được con voi to lớn cả. Con người chúng ta cũng vậy, chỉ với đôi mắt bình thường, chúng ta khó có thể nhìn được toàn diện cuộc sống này.
Chính vì vậy mỗi người cần phải cẩn thận tiếp nhận và chọn lọc ý kiến từ người khác để có thể hình dung được thật tổng quan vấn đề. Việc hiểu biết hời hợt, suy đoán mò mẫm thiếu thực tế, có cái nhìn hạn hẹp sẽ chỉ khiến chúng ta nhận thức sai lầm cũng như là phán đoán lệch lạc mà thôi.
Tại sao người ta lại có góc nhìn phiến diện?
Vẫn còn đó rất nhiều những góc nhìn phiến diện đang hằng ngày ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta. Vậy đâu là nguyên nhân khiến con người ta có cái nhìn phiến diện?
Suy nghĩ vội vã
Khi đối diện với các vấn đề cần phải quyết định, người ta thường tin vào những gì thoáng lên trong đầu mình đầu tiên. Đặc biệt là trong các tình huống xảy ra bất ngờ hoặc vô cùng hạn hẹp về thời gian. Trong giới hạn, con người sẽ ít có khả năng xem xét, suy nghĩ thấu đáo về tất cả các mặt của vấn đề. Từ đó dẫn đến sẽ ưu tiên cho cái nhìn thật chủ quan của bản thân mình.
Thiếu kiến thức cùng kinh nghiệm sống
Việc thiếu kinh nghiệm sống hoặc thiếu kiến thức chuyên sâu cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến những suy nghĩ một chiều. Chẳng hạn như, dự án của bạn đang làm đi vào ngõ cụt nhưng bạn chỉ biết đổ lỗi cho hoàn cảnh, do thời thế, rồi bắt đầu cảm thấy suy sụp mà không suy xét các nguyên nhân sâu xa của nó.
Trong khi những câu hỏi cần đặt ra là: vấn đề của dự án nằm ở đâu; sao không được thị trường đón nhận; nhân sự có sai sót chỗ nào? Để giải quyết thì bạn cần phải nhìn vào đúng các mặt của vấn đề.
Thiếu sự cảm thông
Chúng ta thường dùng lối sống của mình để đánh giá cuộc đời của người khác. Chúng ta đánh giá đứa trẻ đó quậy phá nhưng thực tế, chúng chỉ là đang muốn thu hút sự chú ý của người khác hay cần được quan tâm. Vị sếp khó tính luôn bắt bẻ công việc của bạn nhưng thật ra anh ấy cũng đang phải “đầu bù tóc rối” vì bị lãnh đạo bên trên trách móc.
Chúng ta không sống được cuộc đời của nhau nên đừng dùng tiêu chuẩn của mình để đánh giá người khác. Cái chúng ta cần là đặt mình vào vị trí của đối phương để cảm thông và sẻ chia.
Tư duy vị kỷ, không chịu tiếp thu
Có một số ít người, thật ra họ biết vấn đề chưa thật sự hiệu quả nhưng họ vẫn chọn quyết định như vậy. Nguyên nhân là bởi vì quyết định đó sẽ mang lại lợi ích cho họ. Họ hoàn toàn chỉ xem xét vấn đề dựa trên những lợi ích của bản thân mình. Một số khác lại cố chấp với quan điểm đã có của mình. Không có gì trên đời này là bất biến cả, chúng ta cần phải linh hoạt xem xét biến đổi để phù hợp với thời đại.
Hậu quả của việc nhận thức phiến diện
Góc nhìn phiến diện trong cuộc sống có thể đem lại nhiều hậu quả cho chúng ta như:
Cuộc sống trở nên đơn điệu
Vì bạn chỉ thấy được một mặt của vấn đề nên bạn sẽ cảm thấy cuộc sống không có gì mới mẻ. Cuộc sống khá bằng phẳng dần sẽ làm bạn chán nản, dần mất đi hứng thú suy nghĩ hay đào sâu tìm hiểu vào bất cứ thứ gì.
Định hình suy nghĩ lệch lạc
Như đã đề cập bên trên thì tư duy theo cách phiến diện là tư duy thiếu tính chính xác. Nếu cứ sử dụng tư duy đó vào cuộc sống và cả công việc thì chúng ta sẽ gặp những rắc rối lớn.
Không theo kịp xã hội
Xã hội ngày nay đang thay đổi theo từng giờ, đòi hỏi chúng ta cần linh hoạt biến đổi theo nó. Nếu chúng ta cứ suy nghĩ một chiều, chúng ta sẽ không thể phát triển toàn diện, cũng như không đủ năng lực để thích ứng, dần sẽ bị thụt lùi về phía sau.
Cách khắc phục bệnh phiến diện
Sau khi đã hiểu được hậu quả của sự phiến diện thì chúng ta hãy cùng nhau tìm cách khắc phục “căn bệnh” này nhé.
Xem xét kỹ lưỡng vấn đề
Trước khi đưa ra quyết định về vấn đề gì, bạn cần dành thời gian để suy nghĩ, xem xét nó trên nhiều khía cạnh khác nhau hay là đặt mình vào các vị trí khác nhau để khai thác. Từ đó, chúng ta sẽ có được sự chuẩn bị kỹ lưỡng, tập dần cho mình thói quen suy nghĩ đa chiều.
Tư duy phản biện
Một mẹo nhỏ để chúng ta tập thói quen nhìn bao quát vấn đề chính là áp dụng tư duy phản biện. Khi bạn vẫn đang suy nghĩ về một vấn đề, hãy dành thêm thời gian suy nghĩ theo hướng ngược lại. Ví dụ nếu như học cái đó có lợi thì ngoài ra nó có gây bất tiện gì không?
Tiếp thu ý kiến người khác
Việc lắng nghe quan điểm của mọi người xung quanh giúp bạn biết thêm được thêm một góc nhìn mới. Mỗi người có một suy nghĩ và cái hay riêng, nếu biết tiếp thu những cái hay đó thì có thể giúp ta trưởng thành hơn.
Trau dồi thêm kiến thức để tích lũy kinh nghiệm
Khi có đủ kinh nghiệm và kiến thức, con người sẽ nhạy bén hơn trong việc xem xét và nhìn nhận vấn đề. Khi tiếp cận với nhiều nguồn thông tin thì chúng ta cũng có cái nhìn đa chiều hơn.
Có thể nói cầu vồng đẹp vì nó có bảy màu cũng như sự đa diện khiến cuộc sống chúng ta đầy màu sắc và thú vị hơn. Để sống trong thế giới muôn màu đó, chúng ta cũng cần có tư duy đa chiều, khách quan để nhìn rõ vấn đề. Hy vọng qua bài viết trên, các bạn sẽ hiểu thêm được khái niệm phiến diện là gì đồng thời có góc nhìn toàn diện và đúng đắn hơn khi đối diện với mọi vấn đề.
