Ngày nay thờ ơ đang trở thành vấn nạn mà cả xã hội phải đối mặt. Thờ ơ tàn phá tâm hồn của con người, làm mất đi ý nghĩa thực sự của cuộc sống và về lâu dài còn có thể nguy hại đến gia đình, xã hội. Song song với việc nâng cao năng lực thì mỗi cá nhân cần biết bồi dưỡng nhân cách và hướng đến những giá trị đạo đức bền vững. Nội dung bài viết dưới đây sẽ cho các bạn biết được sự thờ ơ là gì và tác hại của nó, hãy chú ý theo dõi nhé.
Tóm tắt
Thờ ơ là gì?
Thờ ơ là trạng thái cảm xúc đặc trưng bởi sự lãnh đạm, không quan tâm đến những sự việc, vấn đề xảy ra xung quanh mình đặc biệt là những sự việc gây ra tổn thương về cả thể chất và tinh thần cho con người. Nói một cách dễ hiểu, người thờ ơ là người không có bất cứ cảm xúc nào trước nỗi đau của người khác, thiếu sự đồng cảm, sẻ chia, không cảm thấy phẫn uất trước những bất công trong xã hội.
Về cơ bản, thờ ơ không phải là bệnh mà chỉ là một trạng thái cảm xúc và thái độ của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, thờ ơ gây ra nhiều hậu quả đối với cá nhân, gia đình và xã hội. Trước sự phát triển của nền kinh tế thị trường, sự thờ ơ của con người đã đến mức báo động. Nếu như trước đây, thờ ơ chỉ ảnh hưởng đến một vài cá nhân thì giờ đây, thái độ thờ ơ, lãnh đạm còn xảy ra ở tập thể.
Thờ ơ là “mầm mống” cần phải được diệt trừ sớm vì nó có khả năng “lây lan” nhanh, nhất là với những bạn trẻ chưa có hiểu biết sâu sắc và bị ảnh hưởng nhiều bởi thái độ và cách ứng xử của những người xung quanh. Nếu bạn bè, thầy cô và gia đình đều thờ ơ, đứa trẻ cũng sẽ hình thành tâm lý thờ ơ, thiếu sự đồng cảm và không thể hiểu được nỗi đau của người khác.
Vô tâm là gì? 6 biểu hiện nhận biết người vô tâm trong tình yêu
Biểu hiện của sự thờ ơ là gì?
Thờ ơ có biểu hiện khá đa dạng với nhiều mức độ khác nhau. Nếu không phát hiện sớm, tình trạng này sẽ trở nên sâu sắc theo thời gian và gây ra hậu quả về lâu dài.
Các biểu hiện nhận biết một người thờ ơ:
Biểu hiện ban đầu là họ không biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, không thể hiện sự vui mừng và phấn khích trước những hoạt động có tính chất vui vẻ.
Khi nghe người xung quanh chia sẻ những sự việc có tính chất đau buồn, người thờ ơ thường tỏ thái độ không quan tâm.
Không biết giúp đỡ những người đang gặp phải nghịch cảnh hoặc chỉ đơn giản là lạnh lùng trước sự nhờ vả của những người xung quanh.
Khi đối mặt với những tình huống gặp người bị thương trên đường, tai nạn giao thông, cháy nhà… những sống người thờ ơ thường không quan tâm vì nghĩ đây không phải việc của mình và không hề cảm thấy thương xót. Thực tế, cũng có nhiều người không dám giúp đỡ khi thấy có người gặp nạn vì lo sợ bị lừa đảo. Tuy nhiên, những người này vẫn có cảm xúc đồng cảm với người khác.
Một số người còn thờ ơ với chính mình với những biểu hiện như không quan tâm khi bản thân gặt hái được thành công hoặc gặp thất bại. Ngoài ra khi bị trách mắng, người thờ ơ cũng không cảm thấy buồn bã hay thất vọng gì về bản thân.
Sự thờ ơ khiến con người mất đi liên hệ với cuộc sống xung quanh dẫn đến những biểu hiện như thiếu tinh thần trách nhiệm, trở nên trơ lì, thậm chí bất cần đời và không có động lực để học tập và làm việc.
Nếu chỉ nhìn bề ngoài thì một người thờ ơ không ảnh hưởng quá nhiều đến cuộc sống. Tuy nhiên về lâu dài, tình trạng này sẽ khiến nhân cách của người đó trở nên bất thường, thiếu liên kết với xã hội. Thậm chí, người thờ ơ có thể sống tách biệt vì không hề có nhu cầu được quan tâm, chia sẻ.
Nguyên nhân tình trạng thờ ơ
Thờ ơ đang trở thành vấn nạn mà cả xã hội phải đối mặt. Tình trạng này có nguyên nhân được chia thành 3 nhóm sau:
Nguyên nhân từ bản thân
Thờ ơ có thể bắt nguồn từ chính bản thân mỗi người, nguyên nhân thường là:
Lối sống ích kỷ, mong muốn được hưởng thụ nên dần thiếu đi sự đồng cảm với nỗi đau và những mất mát của người khác.
Chứng kiến sự thờ ơ từ những người khác và bản thân không có lập trường dẫn đến việc có thái độ và cảm xúc tương tự.
Nhiều người trở nên thờ ơ vì liên tục bị lừa dối dẫn đến mất niềm tin trong cuộc sống.
Tính cách nhút nhát và thiếu bản lĩnh nên lo sợ việc giúp đỡ người bị nạn có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của bản thân. Dần dần khiến bản thân mất đi sự đồng cảm và trở nên chai lì.
Nguyên nhân từ phía gia đình
Cách giáo dục từ gia đình cũng ảnh hưởng nhiều đến tính cách và nhận thức của mỗi người.
Một gia đình không gương mẫu về lối sống, phụ huynh có lối sống ích kỷ, không có sự đồng cảm với người khác, không quan tâm đến con cái dẫn đến việc đứa trẻ đó không được nuôi dạy và giáo dục đúng đắn. Nếu không có định hướng từ gia đình, đứa trẻ rất dễ nhiễm thói hư tật xấu và hình thành thái độ thờ ơ từ xã hội.
Phụ huynh chỉ chú trọng đến kết quả học tập mà không bồi dưỡng nhân cách và rèn cho con những đức tính tốt như yêu thương, đồng cảm và chia sẻ với mọi người xung quanh. Vì không được nuôi dưỡng từ nhỏ những tính cách này nên trẻ có thể thờ ơ và không thể nào thấu hiểu được nỗi đau của người khác.
Bố mẹ chiều chuộng và đáp ứng mọi yêu cầu của đứa con một cách vô điều kiện cũng khiến con trở nên ích kỷ, chỉ biết nhận và không biết cho đi. Những đứa trẻ này khi lớn lên dễ bị thờ ơ trước những nghịch cảnh và nỗi đau của người khác.
Người ra, việc bố mẹ thường xuyên đánh mắng, chì chiết con cái vô lý cũng khiến đứa con chai sạn về cảm xúc. Vì đã chai lì với nỗi đau nên người đó không thể thấu hiểu và đồng cảm với những người xung quanh.
Gia đình là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình hình thành nhân cách và nhận thức của một con người. Chính vì vậy, gia đình cần đặc biệt quan tâm đến tính cách, tâm lý của con trẻ bên cạnh thành tích học tập và sự phát triển thể chất. Ngày nay, cuộc sống trở nên khá giả nên bố mẹ thường có xu hướng bảo bọc và chiều chuộng con quá mức. Đây là nguyên nhân chủ yếu khiến tỷ lệ người thờ ơ và lãnh đạm ngày càng tăng.
Tác động từ xã hội
Trong những năm gần đây, thái độ sống thờ ơ đang “lây lan” nhanh với đối tượng chủ yếu là học sinh, sinh viên và người trẻ tuổi. Ngoài nguyên nhân xuất phát từ chính bản thân và gia đình, tình trạng này còn bắt nguồn vì các yếu tố tâm lý xã hội như:
Sự bùng nổ của các mạng xã hội góp phần đáng kể trong việc “lây lan” thái độ sống thờ ơ. Đa phần người trẻ đều chỉ hướng đến những giá trị vật chất mà quên đi việc nuôi dưỡng tâm hồn và hướng bản thân mình đến những tính cách tốt.
Nhiều cá nhân đạt được thành công sớm đã trở nên tự cao, kiêu căng và thiếu đi sự đồng cảm với những người xung quanh.
Với sự bùng nổ của thông tin như hiện nay, nhiều người trẻ học theo lối sống của một số nhân vật trên mạng có ảnh hưởng mà quên đi những giá trị đạo đức truyền thống.
Hậu quả, tác hại của thờ ơ
Thờ ơ gây ra nhiều ảnh hưởng đối với cuộc sống của từng cá nhân, gia đình và xã hội. Đối với cá nhân, thái độ thờ ơ tàn phá tâm hồn khiến bản thân mỗi người mất đi những cảm xúc vốn dĩ cần phải có và trở nên chai sạn trước nỗi đau, mất mát của người khác. Những người thờ ơ cũng dễ có hành vi vi phạm quy chuẩn đạo đức và pháp luật vì họ không hề biết thương xót, đồng cảm hay chia sẻ.
Nếu sự thờ ơ xảy ra ở gia đình và tập thể, xã hội sẽ phải gánh chịu những hậu quả nghiêm trọng. Trong những năm gần đây, không khó để chúng ta chứng kiến việc mọi người bỏ mặc người gặp tai nạn giao thông, người chết đuối, người bị bạo hành… Sự dửng dưng và thờ ơ của những người xung quanh khiến người bị nạn không được cứu giúp kịp thời, dần mất đi hy vọng và niềm tin với cuộc sống.
Sâu xa hơn, sự thờ ơ khiến xã hội tụt hậu, suy đồi bởi những giá trị đạo đức không còn được coi trọng và nguy hại đến tính mạng con người. Bên cạnh đó, thái độ dửng dưng và thờ ơ ở lứa tuổi học sinh còn ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành nhân cách. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, các bạn trẻ rất dễ bị rối loạn nhân cách khi bước vào giai đoạn trưởng thành.
Ấu trĩ là gì? Tính cách, biểu hiện của người có suy nghĩ ấu trĩ
Cách khắc phục tình trạng thờ ơ
Thờ ơ thực sự là “mầm mống” gây hại đối với mỗi cá nhân và xã hội. Ngay khi nhận thấy bản thân và những người xung quanh đang có biểu hiện dửng dưng, thờ ơ và thiếu sự thấu cảm, chúng ta nên can thiệp ngay các biện pháp khắc phục sau:
Các biện pháp tự cải thiện
Nếu bản thân bạn đang có biểu hiện lãnh đạm, không quan tâm đến mọi thứ xung quanh, bạn nên cải thiện sớm để tránh tình trạng này trở nên sâu sắc hơn. Thờ ơ khiến cho cuộc sống trở nên tẻ nhạt, mất đi những niềm tin, sự hy vọng và ý nghĩa thực sự.
Để khắc phục chứng thờ ơ và bồi dưỡng thêm tình yêu thương với mọi người, chúng ta có thể tự cải thiện bằng những biện pháp sau:
Quan sát cảm xúc của người xung quanh: Những người thờ ơ thường nghèo nàn về cảm xúc, họ không biết vui mừng, buồn bã, thất vọng hay bi quan. Để hiểu rõ hơn về cảm xúc, bạn nên quan sát biểu cảm của mọi người trong từng hoàn cảnh. Khi hiểu được cảm xúc và tâm lý của những người xung quanh, chúng ta cũng sẽ dần hình thành những cảm xúc tương tự. Đây cũng là lý do vì sao khi sống cùng với những người lạnh lùng, bạn cũng sẽ dần lãnh đạm khi nhìn thấy sự mất mát và nỗi đau.
Học cách thể hiện sự quan tâm: Đặc điểm thường thấy của người thờ ơ là không biểu hiện cảm xúc và thiếu đi sự quan tâm đối với người khác. Chính vì vậy ngoài việc chú ý đến cảm xúc của người khác, chúng ta nên bày tỏ sự quan tâm với những người xung quanh từ người thân. Ban đầu chắc chắn việc này có thể hơi khó khăn nên chúng ta có thể quan sát cách mà mọi người vẫn quan tâm đến nhau để có kỹ năng bày tỏ sự thấu cảm và quan tâm đối với người khác.
Nỗ lực cải thiện bản thân: Nhiều người ý thức được việc bản thân mình khá nghèo nàn về cảm xúc nhưng họ không có động lực để cải thiện. Vì vậy, điều cần nhất giúp bạn vượt qua chứng thờ ơ là sự nỗ lực. Luôn nhớ rằng, cảm xúc là thứ cần thiết đế gắn kết con người, như vậy mới có thể tạo ra gia đình và xã hội lành mạnh. Sự thờ ơ trong mỗi người chính là “mầm mống” khiến nhiều con người sống xa cách và tách biệt.
Trước khi trở nên thờ ơ, bản thân chúng ta đều đã từng là những đứa trẻ vô tư, thoải mái với niềm vui và nỗi buồn của chính mình. Hầu hết trẻ em luôn có sự thấu cảm, lòng thương xót trước nỗi đau của người khác, thậm chí là động vật. Tất nhiên là trừ những đứa trẻ có vấn đề về tâm lý. Tuy nhiên trong quá trình trưởng thành, chúng ta có thể dần trở nên lãnh đạm, thờ ơ do cách giáo dục và ảnh hưởng từ xã hội.
Rõ ràng sự thờ ơ khiến trải nghiệm sống của chúng ta trở nên nghèo nàn, cuộc sống vô vị, tẻ nhạt và không còn ý nghĩa. Trong khi đó, một đứa trẻ luôn tìm thấy niềm vui từ những điều nhỏ nhất trong cuộc sống. Vì vậy, hãy cố cải thiện bản thân mình để tìm lại ý nghĩa của cuộc sống để có cơ hội trải nghiệm trọn vẹn những cung bậc cảm xúc.
Các biện pháp hỗ trợ cải thiện sự thờ ơ từ gia đình
Ngoài những biện pháp tự cải thiện, gia đình và nhà trường cũng cần can thiệp kịp thời để bồi dưỡng nhân cách và hướng con người đến những giá trị bền vững trong cuộc sống.
Về phía gia đình, bố mẹ không nên nuông chiều trẻ vô lý cũng không nên quá hà khắc với con cái. Cần giáo dục đứa trẻ nghiêm khắc dựa trên tinh thần tôn trọng và lắng nghe. Thêm vào đó bố mẹ cũng cần nuôi dưỡng cho bản thân tinh thần tương thân tương ái để con cái dần hình thành lòng thương xót trước nỗi đau của người khác.
Khi con cái có những hành vi lệch chuẩn, gia đình nên dành thời gian trò chuyện để thấu hiểu tâm lý và cảm xúc của con. Trẻ em chưa có sự hiểu biết sâu sắc về cuộc sống nên việc có những quan niệm, suy nghĩ lệch lạc là điều rất bình thường. Bố mẹ nên trò chuyện để con mình hiểu được đúng – sai thay vì chì chiết, trách móc thậm chí là đánh đập trẻ.
Chúng ta nên giáo dục con mình cách chia sẻ từ những điều nhỏ nhất như đề nghị trẻ chia sẻ bánh kẹo cho các bạn khác, biết hỗ trợ mẹ trong việc nấu ăn, làm việc nhà, nhường nhịn anh chị em…
Trị liệu tâm lý
Thờ ơ có thể trở thành căn bệnh nếu không được can thiệp kịp thời. Ở những trường hợp này, nên xem xét đến việc tham vấn hoặc trị liệu tâm lý vì bản thân người sống thờ ơ có thể không tự mình nuôi dưỡng được những tính cách tốt, nhất là khi gia đình của họ đều sống thờ ơ và lãnh đạm.
Bên cạnh đó, nhiều trường hợp thờ ơ có liên quan đến rối loạn cảm xúc và một số dạng rối loạn nhân cách như rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ái kỷ, rối loạn nhân cách dạng phân liệt. Những trường hợp này, chúng ta cần can thiệp tâm lý trị liệu để điều chỉnh lại những méo mó trong suy nghĩ và hướng bệnh nhân đến những tính cách tốt như thấu cảm, biết quan tâm, chia sẻ, thương xót…
Bạn đã nắm được sự thờ ơ là gì rồi phải không? Sự thờ ơ thực sự là một vấn đề lớn. Nếu không tìm cách cải thiện, sự thờ ơ và lãnh đạm sẽ ngày càng trở nên sâu sắc hơn, từ đó con người trở thành mối nguy hại cho gia đình và xã hội. Ngoài việc trau dồi và bồi dưỡng nhân cách cho chính bản thân mình, bạn cũng nên quan tâm đến những người xung quanh để xây dựng một tập thể lành mạnh và đoàn kết. Chúc các bạn áp dụng thành công và hãy chia sẻ ý kiến của mình bên dưới bài viết nhé.
