Người ta vẫn thường nói đùa với nhau rằng: “thôi đi mấy chế”, “mấy chế ơi”, “mấy hia ơi” mà chẳng hiểu “chế, hia” thực chất có nghĩa là gì. Nếu bạn muốn biết chế là gì, hia là gì thì đừng bỏ qua bài viết này nhé.
Chế là gì?
Chế nghĩa là chị. Thông qua các trào lưu trên mạng xã hội, từ “chế” đã lan rộng và trở nên phổ biến trong giới trẻ. Điều đáng chú ý là từ này không phân biệt giữa chị ruột, chị họ hay chị bà con. Chỉ riêng chị dâu mới không được gọi là “chế”.
Từ “chế” ban đầu xuất phát từ tiếng Hoa và đặc biệt phổ biến ở một số vùng miền Tây Nam Bộ. Tuy nhiên, chữ “chế” ở đây không có nghĩa giống với “chế biến”, “thể thế” hay “quy chế”. Đây là một cách khác để gọi “chị” (trừ chị dâu). Có nhiều ý kiến cho rằng “chế” xuất phát từ chữ “tả” (姐) trong từ “tỉ muội” (姊妹). Tuy nhiên, chữ “tả” được phát âm là zǐ hoàn toàn khác với “chế”. Hơn nữa, “tả” là một cách gọi thời phong kiến và ít sử dụng ở vùng Nam Bộ.
Trong các tài liệu tiếng Trung, chúng ta có thể tìm thấy chữ “tả” (姐) còn được đọc là “thư” như trong từ “tiểu thư” (小姐), “anh thư” (英姐), với phát âm jiě rất gần với “chế”. Người Trung Quốc cũng gọi chị mình là jiějiě (姐姐). Do đó, có căn cứ để kết luận rằng chữ “tả” (姐) chính là nguồn gốc của từ “chế” trong phương ngữ Tây Nam Bộ.
Dưới tác động của trào lưu, từ “chế” đã được sử dụng cho cả nam giới.
Hia là gì?
Từ “hia” có nghĩa là anh. Tương tự như “chế”, “hia” là cách gọi theo cách xưng hô của người Hoa.
“Hia” có nghĩa là anh và cũng tương tự như từ “chế”. “Hia” là một từ Hán Việt được sử dụng để gọi anh theo cách xưng hô của người Hoa tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong ngữ cảnh này, nghĩa của “hia” không phân biệt là anh ruột, anh họ hay bất kỳ quan hệ gia đình nào khác.
Cách sử dụng của “hia” là gọi kèm với tên hoặc gọi mà không cần kèm tên. Ví dụ, “hia Khánh”…
Nếu bạn đến miền Tây, bạn thường nghe hai từ “hia” và “chế” được sử dụng thường xuyên. Nguyên nhân là do trước đây có nhiều người Hoa sinh sống tại đây hơn người Việt. Do đó, ảnh hưởng của người Hoa đã lan tỏa đến các gia đình người Việt, và họ dần dần sử dụng những cách gọi này.
Khác với từ “chế”, một từ được sử dụng phổ biến trên mạng với nghĩa là “chị”, từ “hia” xuất hiện rất ít trên mạng và ít gia đình Việt nào sử dụng nó để thay thế từ “anh”.
Cách sử dụng từ hia và chế
Hiện nay, việc sử dụng từ “chế” để gọi một người mà không cần kèm tên đã trở nên phổ biến trên cộng đồng mạng như Facebook, voz và nhiều nền tảng khác. Đây là một cách gọi tương tự như “chị” hay “anh” mà không cần biết tên người được gọi. Tuy nhiên, nếu không muốn gây hiểu lầm, bạn có thể kèm theo tên người mà bạn muốn gọi, ví dụ như “chế Thủy”, “chế Nga”, hoặc “hia Bình”.
Từ “chế” thường được sử dụng theo xu hướng trên mạng xã hội, tuy nhiên đôi khi không rõ ràng về ý nghĩa của từ này. Có người sử dụng từ “chế” để chọc cười bạn bè hoặc để ám chỉ một người nam có sự khác biệt trong việc xác định giới tính. Trái lại, từ “hia” không được sử dụng phổ biến như từ “chế” trên mạng.
Trên đây là những giải thích về ý nghĩa của chế và hia là gì, cách sử dụng từ chế và hia. Bạn hoàn toàn có thể sử dụng các từ ngữ này trong giao tiếp hoặc trên MXH, miễn là phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp và đối tượng giao tiếp của bạn hiểu được ý nghĩa của từ này.
