Lên thác xuống ghềnh là một câu thành ngữ nổi tiếng ông cha ta dùng để răn dạy con cháu. Tuy nhiên lên thác xuống ghềnh là gì và được sử dụng trong những hoàn cảnh nào? Hãy cùng palada.vn tìm hiểu về câu thành ngữ này ngay trong bài viết dưới đây nhé!
Tóm tắt
Lên thác xuống ghềnh là gì?
Câu thành ngữ “Lên thác xuống ghềnh” mang ý nghĩa chỉ những hành động dám vượt qua khó khăn thử thách trong cuộc sống của một ai đó.
Chúng ta cùng nhau đi phân tích về từng từ cấu thành nên câu thành ngữ, từ đó hiểu được ý nghĩa mà câu thành ngữ trên đem lại. Theo đó, “lên” và “xuống” là 2 từ chỉ 2 hành động trái ngược nhau theo 2 chiều hướng hoàn toàn khác nhau. “Thác”-”ghềnh” đều là những nơi nguy hiểm ở những chỗ sông núi.
Từ đó chúng ta có thể thấy được rằng câu thành ngữ nói đến những sự khó khăn cực khổ, nguy hiểm khi làm một việc gì đó khó khăn và khiến con người cảm thấy mệt nhọc.
Câu thành ngữ này thực chất là nhắc đến những người lao động tay chân, nổi bật lên những sự khó khăn chỉ như là “lên núi đao xuống biển lửa” mà họ phải trải qua. Ngoài ra câu thành ngữ trên còn nói tới sự cố gắng, nỗ lực vượt qua khó khăn trở ngại gian nan để có thể tiếp tục hoàn thành công việc.
Tóm lại, thành ngữ lên thác xuống ghềnh có ý nghĩa chỉ các hành động ngược chiều nhau, thể hiện sự vượt qua mọi khó khăn vất vả. Đồng thời nó cũng thể hiện ý chí của con người có cuộc đời bấp bênh vất vả, nhưng họ đã biết vượt lên trên nghịch cảnh để tiến lên.
Đặt câu với thành ngữ lên thác xuống ghềnh
Một số câu sử dụng với thành ngữ lên thác xuống ghềnh:
– Cha mẹ đã phải lên thác xuống ghềnh, trải qua bao nhiêu khó nhọc vất vả để nuôi ta khôn lớn.
– Ông cha ta đã phải lên thác xuống ghềnh mới cho chúng ta có được cuộc sống hạnh phúc như ngày hôm nay.
– Để có thể thoát khỏi cảnh nghèo khổ, tôi phải lên thác xuống ghềnh, chịu bao gian nan vất vả.
Các câu có ý nghĩa nói về ý chí nghị lực vượt qua khó khăn của con người.
– “Chân cứng đá mềm”: câu thành ngữ muốn nói sức lao động của con người có thể chiến thắng mọi khó khăn, thử thách.
– “Ba chìm bảy nổi’: Chỉ cuộc đời vất vả, phải sống phiêu bạt long đong chịu nhiều khổ sở khó khăn.
– “Có vất vả mới thanh nhàn
Không dưng ai dễ cầm tàn che cho”
Câu ca dao trên có ý nghĩa là phải vất cả lao động thì mới có thể gặt hái được nhiều thanh công. Không phải tự nhiên mà có thể thành đạt và được nhiều người kính trọng, có người hầu hạ cầm tàn lọng che cho. Phải trải qua vất vả gian nan mới có lúc được thanh nhàn, có ngày thành đạt.
– “Nước lã mà vã nên hồ
Tay không nổi được cơ đồ mới ngoan’
Ý nghĩa của câu trên ý chỉ từ nước lã mà có thể làm thành hồ, từ tay không mà dựng nên sự nghiệp mới thật sự là những người tài giỏi và ngoan cường. Từ đó, muốn nhắn nhủ chúng ta rằng đừng sợ bắt đầu với hai bàn tay trắng. Từ bàn tay trắng chúng làm nên được sự nghiệp mới là đáng trân trọng, đáng khâm phục.
– “Ai ơi giữ chí cho bền
Dù ai đổi hướng xoay chiều mặc ai”
Qua câu ca dao này muốn khuyên chúng ta dù làm việc gì cũng phải giữ vững lập trường của bản thân. Dù cho có gặp khó khăn hay những người xung quanh có đổi hướng thì việc ta ta cứ làm. Như vậy thì mới có thể tới đích và mới có kết quả được.
– “Có chí làm quan, có gan làm giàu”: Nếu chúng ta có sự quyết tâm và gan dạ, gặp khó khăn nguy hiểm gì cũng không chùn bước thì chúng ta sẽ làm nên được sự nghiệp. Muốn có những danh vọng hay địa vị, trở nên thành công thì cần có chí hướng và hoài bão lớn. Cũng như việc muốn làm giàu thì phải chấp nhận rủi ro, phải biết thông minh sáng suốt khi đầu tư.
– “Chớ vì nghẹn một miếng mà bỏ cả bữa ăn, chớ vì ngã 1 lần mà chân không bước tiếp”: đang ăn cơm dù có nghẹn thì khi hết nghẹn rồi vẫn sẽ ăn tiếp. Có vấp ai vấp ngã một lần mà sợ sệt từ đó đứng yên một chỗ? Câu nói trên có ý muốn khuyên con người ta không nên nhụt chí.
– “Ai đội đá mà sống ở đời”: Câu thành ngữ này thường được cha mẹ sử dụng để răn dạy con cái phải sớm tự lực cánh sinh không nên quá ỷ lại.
– “Kiến tha lâu đầy tổ”: Lấy hình ảnh những con kiến nhỏ bé nhưng nhờ kiên trì bền bỉ mà có được thành tựu, các cụ đã khuyên răn con cháu mình rằng nếu chịu khó tích lũy thì cũng sẽ sớm ngày có được thứ mình muốn. Sự kiên nhẫn là điều rất cần thiết trong cuộc sống, nó có thể mang lại cho con người ta một kết quả bất ngờ và thú vị.
Trên đây, palada.vn đã giúp bạn giải đáp được câu hỏi “Lên thác xuống ghềnh là gì” và giúp bạn tìm hiểu mở rộng một số kiến thức về các câu có ý nghĩa tương tự thể hiện ý chí nghị lực vượt qua khó khăn của con người. Hy vọng các bạn đã hiểu rõ ý nghĩa của câu thành ngữ trên, từ đó rút ra cho mình thêm những kiến thức về cuộc sống để phát triển bản thân hơn nữa.
