Mật độ dân số là một trong những yếu tố khá quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội. Vậy mật độ dân số là gì, cách tính mật độ dân số cả nước như thế nào? Trong bài viết này Palada.vn sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về mật độ dân số cùng các phương pháp tính mật độ dân số, hãy chú ý theo dõi nhé.
Tóm tắt
Mật độ dân số là gì?
Mật độ dân số là số người đang sinh sống trên một đơn vị diện tích, lấy theo giá trị trung bình. Từ giá trị này bạn có thể suy ra lượng tài nguyên mà khu vực đó cần có, cũng như là so sánh với các khu vực khác nhau.
Mật độ dân số sinh học là một phép đo sinh học và thường được những người bảo vệ môi trường sử dụng hơn là những con số tuyệt đối. Mật độ dân số thấp có thể dẫn đến việc tuyệt chủng, bởi vì mật độ dân số thấp làm giảm đi khả năng sinh sản. Điều này được gọi là Hiệu ứng Allee, đặt theo tên của W. C. Allee, chính là người đầu tiên phát hiện ra hiệu ứng này. Các ví dụ về Hiệu ứng Allee gồm:
– Gặp khó khăn khi cần định vị đồng loại trong một diện tích dân số mật độ thấp.
– Tăng nguy cơ phải giao phối cận huyết trong một diện tích có mật độ số lượng cá thể thấp.
– Tăng tính nhạy cảm với các hiện tượng thảm họa thiên nhiên khi có mật độ dân số thấp.
Cách tính mật độ dân số
Dưới đây là những bước để thực hiện tính mật độ dân số:
Xác định diện tích
Tìm ra đường ranh giới của khu vực mà bạn muốn biết mật độ dân số. Bạn muốn biết mật độ dân số của nước mình, thành phố hay khu dân cư xung quanh, khi đó bạn cần tính được diện tích của khu vực đó theo mét hay kilomet vuông. Những khu vực như vậy thường đã được đo đạc và khảo sát. Bạn có thể dễ dàng tìm được số liệu trên internet.
Xác định xem khu vực đó có ranh giới được xác định chưa. Nếu chưa được xác định bạn phải tự mình thực hiện vì có thể một khu dân cư có thể chưa được đưa vào dữ liệu thống kê dân số.
Xác định số dân
Bạn phải tìm số liệu mới nhất hiện tại về số người sống trong khu vực tính mật độ.
Nếu muốn tính mật độ dân số cho một khu vực chưa có dữ liệu về dân số thì bạn phải tự mình đếm số người ở đó. Việc này có thể sẽ mất thời gian vì bạn cần tổng hợp từ nhiều nguồn chứ không lấy được một con số có sẵn.
Cân đối dữ liệu
Nếu bạn định so sánh mật độ dân số hai khu vực với nhau thì các con số phải dùng chung đơn vị đo. Ví dụ, một nước tính diện tích theo dặm vuông và nước còn lại tính theo km vuông, bạn phải đổi diện tích của chúng ra cùng đơn vị dặm hoặc km vuông rồi mới tiến hành so sánh.
Mật độ dân số có thể được chia làm 2 loại:
– Mật độ dân số sinh học: là phép đo mật độ của các loài sinh vật nói chung. Nếu mật độ dân số sinh học của sinh vật mà thấp thì có thể sẽ gây tuyệt chủng loài sinh vật đó.
– Mật độ dân số loài người:
+ Mật độ dân số loài người là phép đo tổng số người sống trên 1 đơn vị diện tích.
+ Để tính mật độ dân số lấy số người chia cho số diện tích mà họ đang sinh sống:
| Mật độ dân số khu vực (người/km2) | bằng | Số lượng dân số (người) |
| Diện tích khu vực đó (km2) |
Ngoài ra bạn có thể tính được mật độ dân số bằng các cách sau:
+ Mật độ dân số số học: Bằng tổng số dân chia cho diện tích đất tính theo km2
+ Mật độ dân số sinh lý: Bằng tổng số dân chia diện tích đất canh tác.
+ Mật độ dân số nông nghiệp: Bằng tổng số dân nông thôn chia cho tổng số diện tích đất nông nghiệp
+ Mật độ dân cư đô thị: Bằng tổng số người sống trong những đô thị chia cho diện tích đất ở.
Ví dụ minh họa mật độ dân số
Mật độ dân số là gì? Tính mật độ dân số năm 2001 của các nước cho trong bảng dưới đây sau đó nêu nhận xét.
Trả lời:
– Mật độ dân số là số người trên một đơn vị diện tích (có thể gồm hay không gồm các vùng đất canh tác hay các vùng có tiềm năng sản xuất). Thông thường mật độ dân số có thể được tính cho một vùng, một thành phố, một đơn vị lãnh thổ hay thậm chí là toàn bộ thế giới.
Đơn vị: người/km2
– Tính mật độ năm 2001 của các nước trên:
+ Việt Nam: 78.700.000người / 329.314km = 239 người/km2
+ Trung Quốc: 1.273.300.000người / 9.597.000km = 133 người/km2
+ Indonesia: 206.100.000người / 1.919.000km = 107 người/km2
– Nhận xét: Việt Nam có diện tích và dân số đều ít hơn Trung Quốc và Indonesia nhưng lại có mật độ dân số cao hơn vì diện tích Việt Nam hẹp, nhỏ hơn 2 nước trên.
Vậy là Palada.vn đã giới thiệu cho các bạn mật độ dân số là gì, công thức tính mật độ dân số cả nước cũng như các khu vực khác. Chúc các bạn áp dụng thành công, nhất là các em học sinh sẽ có kết quả tốt hơn trong môn địa lý.
