Sinh vật sống dị dưỡng rất quan trọng trong sự cân bằng hệ sinh thái và trong chuỗi thức ăn. Vậy sống dị dưỡng là gì? Sinh vật dị dưỡng có đặc điểm gì? Hãy cùng PALADA.VN tìm hiểu câu trả lời thông qua bài viết dưới đây nhé!
Tóm tắt
Sống dị dưỡng là gì?
Trong sinh học, các loài sinh vật khác nhau ở cách chúng tự kiếm ăn và chúng ta nghiên cứu về quá trình trao đổi chất (quá trình và phản ứng tạo ra chuyển hóa vật chất ở trong cơ thể). Trong quá trình trao đổi chất đó, khi thu nhận chất dinh dưỡng được chia ra 2 quá trình chính tương ứng với 2 cách phân loại các loài sống là sinh vật dị dưỡng và tự dưỡng.
Sinh vật dị dưỡng được biết đến là một nhóm sinh vật tiêu thụ hoặc hấp thụ các cacbon hữu cơ để sản xuất và tổng hợp được các hợp chất duy trì sự sống.
Ngoài ra còn một số các sinh vật tự dưỡng khác như tảo và thực vật. Chúng đều là những loại có thể sử dụng năng lượng từ ánh sáng mặt trời hoặc các hợp chất vô cơ để tạo ra được các hợp chất hữu cơ như cacbohydrat, protein và mỡ từ cacbon dioxit vô cơ.
Các hợp chất cacbon bị khử này được sử dụng làm nguồn năng lượng cho quá trình tự dưỡng, từ đó cung cấp năng lượng ở dạng thực phẩm, được tiêu thụ nhờ các sinh vật dị dưỡng.
Phân loại sinh vật dị dưỡng
Thông thường chúng ta có 2 cách để phân loại dị dưỡng. Đầu tiên phân loại thành sinh vật Saprobian, sinh vật Detritivore và sinh vật ăn thịt. Cách thứ 2 có thể phân loại thành sinh vật quang dị dưỡng và sinh vật vi sinh hóa dị dưỡng.
Cách phân loại 1
- Sinh vật Saprobian: chúng là nguyên nhân chính phân hủy và tuần hoàn tất cả các chất hữu cơ có ở trong đất. Nhiệm vụ của chúng là hấp thụ chất dinh dưỡng của những sinh vật đã chết bằng phân hoặc bất kỳ bộ phận nào đó. Hầu hết vi khuẩn, côn trùng, giun, nấm,…đều thuộc nhóm này.
- Sinh vật Detritivore: là những chất có khả năng hấp thụ dinh dưỡng từ sinh vật chết hoặc tự hấp thụ từ bất kỳ bộ phận nào đó của nó. Các loài này hấp thụ các chất dinh dưỡng bằng cách hút sữa, gặm nhấm hoặc cắt nhỏ nguyên liệu dinh dưỡng. Một số loài có thể kể đến như bọ cánh cứng, ấu trùng ruồi, sâu, hải sâm,…
- Sinh vật ăn thịt: là những thức ăn trên toàn bộ các bộ phận sinh vật. Các loài thuộc loại này là sư tử, cá mập, đại bàng,…Có thể chia chúng lần lượt là những loài chuyên đi săn và bắt mồi, những loài ăn thịt những sinh vật đã chết tự nhiên hoặc của loài khác để lại và những loài hút chất dinh dưỡng từ vật chủ sống.
Cách phân loại 2
- Loài quang dưỡng được sử dụng nguồn ánh sáng cho các hoạt động trao đổi chất, từ đó chuyển đổi thức ăn thành năng lượng sử dụng cho quá trình của tế bào, biến đổi thức ăn tạo nên protein, axit nucleic, lipid cùng một số carbohydrate và loại bỏ các chất thải nito.
- Loài hóa dưỡng được lấy năng lượng từ các phản ứng oxi hóa bao gồm các phản ứng và quá trình trao đổi chất diễn ra ở trong các tế bào của sinh vật, từ đó chuyển đổi năng lượng hóa học có trong chất dinh dưỡng.
XEM THÊM: [Sinh học 8] Cảm ứng là gì? Loạn cảm ứng, phát xạ cảm ứng là gì?
Tầm quan trọng của sinh vật dị dưỡng đối với hệ sinh thái
Sinh vật dị dưỡng đã góp phần rất lớn làm cho hành tinh trở nên đa dạng hơn. Sự đa dạng sinh học các loài quan trọng có thể tồn tại ở trong hệ sinh thái và các môi trường sống tự nhiên khác nhau. Chúng chính là một phần của chuỗi thức ăn và hoạt động hiệu quả trong quá trình trao đổi các chất hữu cơ thành năng lượng.
Sinh vật dị dưỡng ăn sẽ diễn ra khi tế bào đang tiêu thụ các chất hữu cơ đã được hình thành, nó cho phép biến đổi thức ăn thành vật chất tế bào của chính nó. Chúng là những sinh vật có thể lấy thức ăn từ sự kết hợp của những sinh vật sống khác như bộ phận chết của chúng hoặc phân của chúng, tùy thuộc vào từng phân loại.
So sánh sinh vật dị dưỡng và sinh vật tự dưỡng
Sinh vật tự dưỡng
Tự dưỡng chính là quá trình mà cơ thể sinh vật có khả năng tự tổng hợp được các chất hữu cơ hay vô cơ cần thiết cho cơ thể, sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời, nước, cacbonic để có thể tổng hợp các chất hữu cơ và tích lũy được năng lượng.
Sự giống nhau giữa sinh vật dị dưỡng và tự dưỡng
- Đây đều là 2 nhóm sinh vật đã được phân loại dựa trên nguồn cacbon.
- Có một số thực vật vừa là dị dưỡng vừa là tự dưỡng.
- Cả hai nhóm sinh vật này đều vô cùng quan trọng với hệ sinh thái.
- Đây đều là thành viên của chuỗi thức ăn và nhóm thức ăn.
- Có thể sử dụng năng lượng hóa học hay ánh sáng làm nguồn dinh dưỡng.
Sự khác nhau giữa sinh vật dị dưỡng và tự dưỡng
Sinh vật dị dưỡng và tự dưỡng khác nhau ở chỗ sinh vật tự dưỡng sử dụng cacbon vô cơ và sản xuất ra thức ăn riêng của chúng còn sinh vật dị dưỡng sử dụng cacbon hữu cơ và không thể tự sản xuất được thức ăn.
Sinh vật tự dưỡng chủ yếu bao gồm các thực vật, tảo và vi khuẩn lam còn sinh vật dị dưỡng lại bao gồm chủ yếu là động vật và một số thực vật như nấm và vi khuẩn khác.
Ngoài ra, sinh vật dị dưỡng phụ thuộc vào các sinh vật khác để làm thức ăn còn sinh vật tự dưỡng không phụ thuộc vào các sinh vật khác để làm thức ăn.
Một số loài sinh vật dị dưỡng
Một số loài sinh vật dị dưỡng có thể kể đến như sau:
- Nấm: không chứa diệp lục do đó nó không thể tự tổng hợp được các chất hữu cơ từ chất vô cơ. do đó nó cần một chất hữu cơ có có sẵn để lấy dinh dưỡng.
- Vi khuẩn Heliobacteria: là một loại vi khuẩn lấy năng lượng của ánh sáng mặt trời. Đây là vi khuẩn có chứa diệp lục.
- E.coli: là loại sinh vật dị dưỡng sử dụng quá trình oxy hóa các phân tử hữu cơ để tạo được năng lượng.
- Vi khuẩn phân hủy: đây là các vi khuẩn liên quan đến việc ủ phân và có được năng lượng từ chất nền hữu cơ. Bằng cách này mà vi sinh vật phân hủy chất hữu cơ tạo ra được carbon dioxide, nước, mùn, nhiệt. Và thứ hai là sản phẩm cuối hữu cơ.
- Mối: phụ thuộc vào các vi khuẩn ở trong ruột hoặc đường tiêu hóa của chúng để có thể ăn. Những vi khuẩn này sẽ biến phúc hợp đường có trong gỗ thành các phân tử đơn giản hơn.
- Ruồi: thường ăn vết thương ở trên cừu, các gia súc và động vật khác. Bằng cách này mà thịt chết sẽ được chúng ăn ở xung quanh vết thương dù cho con vật tương đối khỏe mạnh.
- Hổ: đây là sinh vật dị dưỡng thuộc loài ăn thịt bắt buộc bởi chúng không thể tiêu hóa được đầy đủ chất thực vật. Vì thế chúng nhận protein và các chất dinh dưỡng khác từ thịt, da và mỡ của động vật chúng bắt được.
- Rùa biển: đây là loài ăn tạp, chúng có thể ăn cả thực vật và động vật. Rùa xanh chính là một loài động vật ăn cỏ khi trường thành nhưng lại ăn tạp khi còn nhỏ.
XEM THÊM: Thường biến là gì? Đặc điểm, ví dụ về thường biến sinh học 9
Trên đây, PALADA.VN đã cùng các bạn tìm hiểu về sinh vật sống dị dưỡng. Thông qua bài viết trên hy vọng các bạn đã nắm rõ các thông tin về sinh vật dị dưỡng, và hiểu được tầm quan trọng của nó đối với hệ sinh thái.
