Lũ ống và lũ quét là hiện tượng thiên tai đáng sợ. Nó thường xảy ra ở khu vực miền núi, tàn phá khu vực hạ lưu, gây thiệt hại về người và của nặng nề. Vậy thì lũ ống lũ quét là gì? Lũ ống và lũ quét xảy ra khi nào? Hậu quả lũ quét, lũ ống để lại nặng nề ra sao? Câu trả lời sẽ được Palada.vn chia sẻ ngay trong nội dung dưới đây.
Tóm tắt
Lũ ống là gì?
Lũ ống là hiện tượng thiên nhiên thường xảy ra nhiều trong mùa mưa và thường có ở khu vực miền núi, các lưu vực nhỏ, đặc biệt những nơi có địa hình khép kín bởi các dãy núi cao bao quanh.
Lũ quét là gì?
Lũ quét là một loại lũ được hình thành khi một khối lượng nước rất lớn di chuyển cực kỳ nhanh từ địa hình cao xuống thấp. Chính vì thế, lũ quét và sạt lở đất thường sẽ đi cùng với nhau.
Nguyên nhân lũ ống và lũ quét
Đã biết thế nào là lũ ống, lũ quét thì chúng ta hãy tiếp tục tìm hiểu nguyên nhẫn dẫn tới 2 kiểu lũ này nhé.
Nguyên nhân hình thành lũ ống
Do địa hình không bằng phẳng nên ở miền núi với nhiều dãy núi cao đan xen nhau và kéo dài, ở giữa có các thung lũng, khe, suối và sông nhỏ. Tại những vị trí như khe suối, sông nhỏ chảy qua hai bên sườn đồi núi thung lũng sẽ bị khép lại làm cho đường thoát nước bị hẹp dần và co thắt ở 1 điểm, đó chính là nơi sinh ra lũ ống.
Khi mưa ở thượng nguồn lớn dần, nước đổ về nhiều, điểm co thắt không thoát nước kịp làm cho nước bị dâng nhanh ở phía trên và tạo dòng chảy xiết ở phía dưới eo co thắt nên sẽ hình thành lũ ống.
Cũng chính vì địa hình không được bằng phẳng này làm cho nước ở trên cao đổ về bị nghẽn lại gây nguy hại cho phía trên và cả phía dưới eo thắt. Vùng trên của lũ bị tàn phá bởi nước dâng cao, phần dưới phải hứng chịu những đợt nước xiết có năng lượng rất mạnh đổ tràn xuống hạ lưu và cuốn tất cả mọi thứ trên đường đi.
Nguyên nhân hình thành lũ quét
Lũ quét được hình thành do những cơn mưa dông, cơn bão nhiệt đới hay một khối lượng lớn băng trên núi tan chảy một cách đột ngột hoặc cũng có thể do do đập thủy điện bị vỡ, xả lũ đập thủy điện, đập chứa nước quá vội vàng với khối lượng nước xả hàng ngàn mét khối/giây.
Số lượng nước để tạo thành lũ quét còn tùy thuộc vào độ rộng và độ dốc của con sông bên dưới đập. Lũ quét có một sức tàn phá vô cùng khủng khiếp, đặc biệt là khi địa hình đó có độ dốc lớn và dòng chảy không bị ngăn trở nhiều do cây cối.
Con người đã và đang chặt phá cây cối, đốt cây làm nương bừa bãi làm cho nhiều cánh rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ ngày càng trơ trụi. Lúc đó dòng chảy của lũ quét xảy ra mà không có gì cản lại sẽ càng nhanh, mạnh, tạo ra sức tàn phá cực kỳ lớn. Nó có khả năng xóa sổ cả một bản làng đang sống yên bình.
Áp thấp nhiệt đới là gì? Nguyên nhân và ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới
Lũ ống lũ quét xảy ra ở đâu, vào thời gian nào?
Lũ ống: Lũ ống thường sẽ xảy ra ở những khu vực núi đá vôi. Khi lượng mưa lớn thì nước sẽ tập trung nhanh về các hồ, động ngầm, làm cho mực nước dâng cao áp lực lớn gây ra lũ ống tại các cửa hang và khe núi.
Lũ quét: Lũ quét thường xảy ra vào đầu mùa mưa, ở vùng núi và các địa hình dốc tạo ra dòng chảy mạnh và tốc độ chảy xiết. Nó cũng thường xuất hiện ở những nơi gần đồi núi, vùng địa hình có mật độ che phủ thực vật thấp nên dẫn đến bề mặt lớp đất không ổn định, chảy tràn vào các thung lũng, cuốn đi mọi cản trở trên đường, kể cả nhà cửa.
Khi dòng nước lớn chảy từ trên cao xuống với tốc độ cao gặp lực cản lớn sẽ bị dội ngược lại, va vào dòng nước đang đổ về và tạo ra nhiều xoáy nước hút tất cả mọi thứ xung quanh, làm cho mực nước dâng lên nhanh hơn và nguy hiểm hơn.
Hậu quả lũ quét, lũ ống
Thiên nhiên ngày càng đáng sợ, mức độ thiệt hại mà lũ ống và lũ quét gây ra cho cuộc sống con người cũng ngày càng tàn khốc hơn. Những năm gần đây, trên TV, báo chí và cả mạng xã hội tràn ngập những hình ảnh về sức tàn phá của cơn lũ. Số người mất tích, chết nhiều hơn, nhà cửa, trường học, đường xá, vật nuôi, cây trồng, tài sản mà nhiều gia đình cố gắng tích góp bao nhiêu năm trong phút chốc đã bị lũ dữ cuốn trôi sạch.
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cả nước hiện có hơn 14.7 triệu ha rừng, trong đó rừng tự nhiên hơn 10.2 triệu ha, rừng trồng hơn 4.5 triệu ha. Diện tích rừng tự nhiên ngày càng suy giảm, chất lượng rừng cũng đang ở mức đáng báo động. Thực tế, diện tích rừng trồng hiện nay không tăng tương ứng, cả về diện tích lẫn chất lượng che phủ.
Người dân càng ngày càng phá hủy nhiều cánh rừng, đốt cháy rừng làm nương rẫy hoặc lấy gỗ. Chính những hành động thiếu ý thức, vô tổ chức đấy đã gây ra thảm họa thiên tai. Hiện tượng thời tiết bất thường, nhiệt độ tăng cao vào mùa hè, băng tan, mực nước biển dâng, mưa lũ, bão lốc, giông tố không ngừng gia tăng cả về số lượng lẫn sức mạnh.
Những biện pháp phòng chống lũ ống, lũ quét ở nước ta
Có thể thấy rằng hậu quả của lũ quét và lũ ống gây ra những thảm họa, thiệt hại về của cải và người nhiều vô kể. Người dân cần phải khắc phục hành động thiếu ý thức đấy và có những biện pháp phòng chống bão lũ.
Khơi thông lòng dẫn để tăng khả năng thoát nước lũ:
– Loại bỏ các vật cản tự nhiên, nhân tạo ngăn chặn đường của dòng chảy lũ, phát quang cây cối, làm sạch các loại vật liệu rắn đã chất đống trong lòng dẫn để tránh chặn ngang dòng chảy.
– Phá bỏ các công trình xây dựng không hợp lý hoặc cải tạo hoặc bổ sung biện pháp công trình nhằm tăng khả năng thoát lũ tại cầu, đập,…
Xây dựng công trình ngăn lũ. Việc áp dụng công trình ngăn lũ ống và lũ quét còn rất mới nên cần có thời gian để nghiên cứu và thử nghiệm vì tính chất của lũ quét khác với bão lũ thông thường ở vùng trung du và đồng bằng.
Hạn chế lũ quét bằng việc xây hồ chứa, đập kiểm soát. Những hồ chứa có tác dụng chống lũ, tích nước phục vụ sản xuất, phát điện kết hợp điều tiết lũ, phòng chống lũ quét.
Thường xuyên theo dõi và cập nhật thông tin mưa lũ. Việc theo dõi thông tin mưa lũ sẽ giúp người dân có những biện pháp sớm nhất để tránh thiệt hại về người và của nặng nề.
Tích cực trồng thêm cây, bảo vệ rừng. Việc trồng cây giúp chống xói mòn, sạt lở đất bởi cây xanh làm chậm sự bốc hơi nước, tăng độ ẩm không khí. Khi đến mùa mưa bão, cây cối có thể giúp cản trở quá trình chảy ào ạt của dòng nước, thổi ào ạt của gió, từ đó giúp hạn chế tình trạng bão, lũ lụt, xói mòn đất do nước chảy mạnh.
Cuối cùng là tránh xây nhà tại những nơi có lũ xảy ra, nơi gần dòng chảy, độ dốc cao, giảm thiểu độ nguy hiểm của lũ gây ra. Với những khu vực dễ xảy ra lũ quét, lũ ống, người dân nên tham khảo những mô hình nhà chống lũ để đảm bảo an toàn cho con người và tài sản.
Trên đây là những thông tin cơ bản nhằm giúp quý độc giả hiểu thế nào là lũ ống, lũ quét. Nếu còn gì thắc mắc về vấn đề này, các bạn hãy để lại bình luận bên dưới cho chúng tôi để được giải đáp.
