Tiêu chuẩn kép là một khái niệm đang được sử dụng khá phổ biến trong xã hội hiện đại. Để biết tiêu chuẩn kép là gì thì chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Tóm tắt
Tiêu chuẩn kép là gì?
Tiêu chuẩn kép nghĩa là gì? Tiêu chuẩn kép có thể hiểu đơn giản là cùng một sự việc, hành động nhưng lại có nhiều ý kiến theo các hướng khác nhau. Cái nào phù hợp hơn, đúng mục đích thì bạn sẽ nghiêng theo hướng đó. Quan niệm này thường để biện minh hoặc áp đặt suy nghĩ của bản thân lên người khác.
Có thể dễ dàng nhận thấy tiêu chuẩn kép trong cuộc sống. Ví dụ, một số điều được coi là tuyệt vời và hoàn hảo nếu được thực hiện bởi người này nhưng lại là điều cấm kỵ và không thể chấp nhận nếu người khác làm. Điều này vi phạm nguyên tắc công bằng khi những người khác nhau có mức độ trách nhiệm khác nhau, bị đánh giá vì làm cùng một việc.
Tóm lại, cụm từ “tiêu chuẩn kép” là một cách lịch sự để chỉ bản chất thực dụng, vô nguyên tắc của một hành động. Nhiều người tin rằng tiêu chuẩn kép vi phạm tất cả các nguyên tắc công bằng, được xem như một loại định kiến và không công bằng về mặt đạo đức.
Nguồn gốc khái niệm tiêu chuẩn kép
Khái niệm tiêu chuẩn kép đã được sử dụng phổ biến từ thế kỷ 18. Ban đầu nó đề cập đến sự bất bình đẳng với phụ nữ. Năm 1775, nhà triết học Thomas Paine đã sử dụng cụm từ này trong một bài viết về phụ nữ đăng trên tạp chí Pennsylvania.
Đến năm 1930 ở Mỹ, cụm từ này ngày càng trở nên phổ biến. Nó được dùng để chỉ sự phân biệt giữa hai giới khi giải quyết cùng một vấn đề.
Ở Việt Nam, trong thời gian gần đây cụm từ này cũng được sử dụng nhiều để chỉ sự phân biệt giữa nam và nữ. Ví dụ, nếu có một bữa tiệc tại nhà, phụ nữ sẽ là người nấu ăn và dọn dẹp rửa bát đĩa. Đàn ông chỉ cần ngồi ăn uống trò chuyện.
Hoặc nếu đàn ông đánh phụ nữ thì thường được nhiều người chạy ra can ngăn. Ngược lại, số đông sẽ tỏ ra thờ ơ, thậm chí là cười nhạo nếu thấy một người phụ nữ đánh người đàn ông nào đó.
Một số ví dụ về tiêu chuẩn kép trong cuộc sống
Dưới đây là một số ví dụ về tiêu chuẩn kép mà chúng ta có thể bắt gặp trong cuộc sống.
Tiêu chuẩn kép phụ nữ
Phụ nữ từ xưa đến nay luôn phải chịu những tiêu chuẩn khắc nghiệt. Ví dụ như trong môi trường công sở, khi một người phụ nữ trang điểm cầu kỳ họ thường bị đánh giá là trông giả tạo, cố ý thả thính ai đó trong văn phòng. Tuy nhiên, nếu không trang điểm, họ sẽ bị cho là trông tồi tàn không biết chăm sóc bản thân, thậm chí là không tôn trọng người khác.
Một ví dụ khác là nhiều công ty thường chỉ nói rõ là chỉ thuê nam giới. Vì họ cho rằng đàn ông có nhiều sức khỏe và dễ thành công hơn ngay cả với một số công việc không cần đến chân tay.
Họ cũng tin rằng phụ nữ rồi sẽ phải kết hôn và sinh con, không gắn bó lâu dài với công ty. Tuy nhiên, chúng ta đều biết rằng thành công hay không phụ thuộc nhiều vào năng lực của người đó chứ không phải giới tính.
Trong việc chăm sóc con, nếu như một ông bố mua đồ ăn nhanh cho con thì sẽ được xem là ông bố chiều con, vui tính, thoải mái. Ngược lại nếu như mẹ mua đồ ăn nhanh cho con thì dễ bị đánh giá là người lười biếng, không chịu nấu ăn.
Tiêu chuẩn kép dành cho nam giới
Thông thường thì các tiêu chuẩn kép dành cho phụ nữ nhiều hơn. Tuy nhiên ngay cả đàn ông cũng phải chịu sự bất công này.
Nếu một người phụ nữ khóc vì gặp áp lực, điều đó hoàn toàn bình thường. Nhưng nếu một người đàn ông khóc thì họ dễ bị đánh giá là yếu đuối, có vấn đề về giới tính.
Cùng một lời tán tỉnh nhưng nếu nó đến từ một anh chàng đẹp trai, trẻ tuổi thì đó là điều bình thường. Nó thậm chí còn được xem là hài hước. Tuy nhiên, nếu nó đến từ một ông chủ lớn tuổi hoặc một người có ngoại hình kém hấp dẫn thì sẽ được coi là quấy rối.
Phụ nữ ở nhà làm nội trợ là điều bình thường. Đàn ông nếu không có công việc mà chỉ làm nội trợ sẽ được xem là lười biếng, ăn bám kể cả khi anh ta không phụ thuộc tài chính vào vợ.
Tiêu chuẩn kép trong tình yêu
Tình yêu là phạm trù có nhiều tiêu chuẩn kép áp đặt nhất. Hiện tượng này xảy ra rất nhiều trong các mối quan hệ và dường như là phổ biến đối với cả hai giới.
Một cô gái có thể được đi chơi với nhiều chàng trai. Nhưng nếu một chàng trai làm như vậy sẽ bị đánh giá là lăng nhăng. Con gái cũng có thể đi chơi hoặc có bạn thân khác giới. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu bạn trai của cô ấy dành nhiều thời gian cho người bạn thân nhất của anh ấy?
Trong tình yêu hẳn là không thể tránh khỏi những lúc ghen tuông. Nếu một người đàn ông ghen tuông, điều đó sẽ được coi là có tính chiếm hữu cao, anh ấy không được phép làm điều đó. Nếu một người phụ nữ ghen tuông, điều đó có thể được coi là sự hài hước và dễ thương.
Một ví dụ điển hình khác là thanh toán hóa đơn mỗi lần hẹn hò. Đàn ông luôn được coi là người phải trả tiền trong hầu hết các cuộc hẹn hò. Vì người ta cho rằng nó sẽ thể hiện được sự ga lăng, nam tính của người đàn ông đó. Nếu người đàn ông đề cập đến việc chia tiền thậm chí để người phụ nữ trả tiền cho anh ta, anh ta sẽ trở thành một kẻ ki bo trong mắt thiên hạ.
Tiêu chuẩn kép tốt hay xấu?
Ở Việt Nam, chúng ta không còn lạ gì những câu chuyện về sự bất bình đẳng trong gia đình. Khi phụ nữ phải nấu ăn, dọn dẹp rửa bát thì đàn ông sẽ ngồi uống nước, tán chuyện với nhau.
Những câu chuyện về lạm dụng thân thể hoặc quấy rối t.ì.n.h d.ụ.c thường bị bỏ qua nếu đối tượng bị lạm dụng hoặc quấy rối là nam giới.
Có thể thấy, tiêu chuẩn kép không hề tốt. Nó là vi phạm nguyên tắc công bằng và hoàn toàn đi ngược lại tính biện chứng đa chiều. Nếu phép biện chứng đa chiều sử dụng triết học, logic và khoa học để phân tích các mặt đối lập thì tiêu chuẩn kép lại bỏ qua logic, chỉ đánh giá dựa trên góc nhìn của từng cá nhân.
Ngoài giới tính, tiêu chuẩn kép thường xuất hiện trong cả chính trị, luật pháp, nơi làm việc, khu vực, chủng tộc hoặc giữa người giàu và người nghèo. Bất cứ nơi nào có một nhóm người chiếm ưu thế hơn nhóm kia thì một tiêu chuẩn kép sẽ xảy ra.
Làm sao để tránh việc áp đặt tiêu chuẩn kép?
Để tránh áp đặt tiêu chuẩn kép với người khác, hãy đảm bảo rằng bất cứ khi nào bạn đối xử khác biệt với hai sự kiện tương tự thì bạn đều có lý do chính đáng để làm như vậy. Mặc dù điều này nghe có vẻ đơn giản nhưng thường rất khó thực hiện, đặc biệt là trong những tình huống mà bạn đang áp đặt cho người đó.
Để tránh sử dụng tiêu chuẩn kép với mọi người, bất cứ khi nào bạn cảm thấy mình đang suy nghĩ hoặc hành động theo hướng này, hãy tự hỏi bản thân xem bạn có đối xử như thế với những điều tương tự không. Nếu bạn thấy mình khắt khe với người khác, hãy thử thay đổi quan điểm của mình.
Bạn cũng nên đặc biệt cảnh giác với việc áp dụng tiêu chuẩn kép cho chính mình. Hãy nhìn vào những gì bạn đang làm từ góc độ bên ngoài và lắng nghe những gì người khác nói về nó.
Vậy là vừa rồi chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu tiêu chuẩn kép là gì, tốt hay là xấu cùng những ví dụ thường gặp nhất. Hãy học cách nhìn mọi việc thật khách quan để tránh rơi vào cái bẫy tiêu chuẩn kép này nhé.
