Khác với các dạng câu như câu cầu khiến, câu cảm thán thì câu nghi vấn là dạng câu hỏi về một sự vật, hiện tượng hay sự việc diễn ra trong đời sống. Trong bài viết dưới đây chúng mình sẽ nói rõ hơn về câu nghi vấn là gì và cách sử dụng câu nghi vấn ngữ văn 8 nhé.
Tóm tắt
Câu nghi vấn là gì?
Câu nghi vấn là loại câu với mục đích là hỏi những điều mình không biết, đang có thắc mắc hoặc nghi ngờ để tìm ra câu trả lời. Cùng với dạng câu trần thuật thì câu nghi vấn thường xuyên được sử dụng nhất trong giao tiếp và văn học, tiểu thuyết.
Trong câu nghi vấn thường sử dụng các từ như như thế nào, sao vậy, ở đâu, ra sao, bao nhiêu, bấy nhiêu, hả, rồi, sao… Cuối một câu nghi vấn sẽ sử dụng dấu chấm hỏi.
Ví dụ:
– Gia đình của cháu có tất cả bao nhiêu người?
– Hôm nay lớp mình có những bạn nào vắng?
– Con có biết cái điện thoại của bố ở đâu không?
Đặc điểm của câu nghi vấn
Câu nghi vấn có các đặc điểm như sau:
– Câu nghi vấn được dùng để đặt câu hỏi hoặc đôi khi là câu cảm thán với mục đích giúp giải quyết một vấn đề nhất định.
– Cuối câu luôn là dấu chấm hỏi.
– Chỉ xuất hiện trong tình huống giao tiếp, các tác phẩm văn học, hầu như không dùng trong các văn bản, hợp đồng.
– Cuối câu nghi vấn sẽ là các từ, cụm từ nghi vấn: rồi, sao, ra sao, như thế nào, sao vậy….
Chức năng của câu nghi vấn
Câu nghi vấn là loại câu mang nhiều chức năng và ý nghĩa nhất, về tổng thể thì nó bao gồm những ý nghĩa như sau:
Chức năng hỏi về một vấn đề
Đây là chức năng quan trọng và dễ nhận biết nhất khi sử dụng câu nghi vấn. Kiến thức là vô hạn nên bất cứ chúng ta ai cũng có những vấn đề không thể nào tự mình giải đáp hay tự tìm hiểu được.
Ví dụ:
Ca dao Việt Nam có câu:
Em được thì cho anh xin
Hay em lại để làm tin trong nhà?
Chức năng khẳng định về sự việc, hành động
Câu nghi vấn dùng để khẳng định sự việc, hành động nào đó không phải do mình làm hay là chắc chắn sẽ thực hiện trong thời gian tới.
Ví dụ: Trích đoạn trong Tắt Đèn của Ngô Tất tố có đoạn sau:
“Nhà cháu đã túng lại phải đóng thêm cả suất sưu của chú nữa, nên mới lôi thôi như thế. Chứ cháu đâu dám bỏ bê tiền sưu của nhà nước đâu? Hai ông xin hãy làm phúc nói với ông lý cho cháu khất”
Câu nghi vấn “Chứ cháu đâu dám bỏ bê tiền sưu của nhà nước đâu?” Ý ở đây là trong thời gian sắp tới Chị Dậu sẽ nộp tiền sưu cho nhà nước.
Chức năng như câu cầu khiến
Đôi khi một câu có ý nghĩa là câu cầu khiến nhưng về hình thức nó là câu nghi vấn. Lúc này câu nghi vấn giúp người viết mô tả được vấn đề quan trọng, nhưng đang còn thắc mắc.
Ví dụ: Một đoạn trong tiểu thuyết Tắt Đèn: “Thằng kia! Ông tưởng mày đã chết đêm qua, vẫn còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau lên!”.
“Vẫn còn sống đấy à?” ở đây vừa có ý nghĩa hỏi người đàn ông đó còn sống không, nhưng cũng vừa là câu cầu khiến.
Chức năng phủ định của câu nghi vấn
Chức năng phủ định của câu nghi vấn rất giống như chức năng nghi vấn và dễ gây nhầm lẫn. Phủ định ở đây chính là phản bác hay loại bỏ ý kiến mà người đối thoại đưa ra, có ý nghi ngờ sự thật về câu nói đó.
Ví dụ: Người mẹ hỏi: “Hôm nay tại sao con không đến lớp học thêm?”
Đứa con trả lời: “Sao mẹ lại hỏi con như vậy?”
Khi người mẹ hỏi lý do con mình không đi học thì ngay lập tức đứa con đã phủ định ý kiến của mẹ bằng câu hỏi ngược lại.
Chức năng biểu lộ cảm xúc
Câu nghi vấn cũng thường được sử dụng để biểu đạt những cảm xúc như vui, buồn, đau khổ, nhớ thương, hờn ghen… Chức năng này của câu nghi vấn được dùng nhiều trong văn xuôi hay truyện ngắn.
Ví dụ: Tác phẩm Trong Lòng Mẹ của nhà văn Nguyên Hồng có đoạn:
“ Mẹ ơi! Con khổ quá! Sao mẹ đi lâu thế? Mẹ mãi không về! Người ta đánh con vì con dám cướp đồ chơi của con mà bị con người ta giằng lấy. Người ta còn chửi con và chửi cả mẹ nữa! Mẹ xa con liệu mẹ có biết không?”
Câu “Mẹ ơi! Con khổ quá! Sao mẹ đi lâu thế?” có ý nghĩa vừa thắc mắc tại sao mẹ lại đi lâu như vậy ngoài ra còn bộc lộ cảm xúc nhớ thương người mẹ.
Có thể nói câu nghi vấn là một dạng câu quan trọng giúp lời văn và câu chuyện trở nên thu hút sự tò mò của người đọc. Ngoài ra dạng câu này còn giúp cho cách nói chuyện của chúng ta biểu lộ được cảm xúc tốt hơn nếu chỉ sử dụng câu trần thuật. Chúc các bạn có thêm được cho mình những kiến thức bổ ích và nhớ đón đọc những bài viết thú vị tiếp theo trên website của chúng mình nhé.
